Buffett phá lệ đặt cược vào Google! Mua cổ phiếu AI với giá cao gấp 40 lần để thách thức quyền lực của Nvidia

Warren Buffett từng nói: “Đừng bao giờ đầu tư vào một doanh nghiệp mà bạn không thể hiểu được.” Tuy nhiên, khi “thời đại của nhà tiên tri phố Wall” sắp khép lại, Buffett lại đưa ra một quyết định đi ngược lại “gia quy”: mua cổ phiếu Google, và còn mua với mức premium cao gấp khoảng 40 lần dòng tiền tự do. Đây là lần đầu tiên Buffett mua vào cổ phiếu liên quan đến AI, không phải OpenAI, cũng không phải Nvidia.

Từ cảnh báo đỏ đến cú lội ngược dòng của Google AI

Quay trở lại cuối năm 2022. Khi đó, ChatGPT bất ngờ xuất hiện, ban lãnh đạo Google đã phát ra “cảnh báo đỏ”, họ liên tục tổ chức họp, thậm chí còn khẩn cấp triệu hồi hai nhà sáng lập. Nhưng khi đó Google trông như một con khủng long cồng kềnh, bị chủ nghĩa quan liêu trói buộc. Họ vội vã ra mắt chatbot Bard nhưng lại mắc lỗi sai thực tế trong buổi trình diễn, giá cổ phiếu lao dốc, vốn hóa thị trường bốc hơi hàng trăm tỷ USD chỉ trong một ngày.

Sau đó, Google hợp nhất các đội ngũ AI, tung ra Google AI đa mô hình. Nhưng sản phẩm được coi là át chủ bài này cũng chỉ tạo ra chút sóng gió trong giới công nghệ vài tiếng đồng hồ, rồi ngay lập tức bị Sora – mô hình tạo video của OpenAI – thu hút hết sự chú ý, nhanh chóng rơi vào quên lãng. Điều đáng nói là, chính các nhà nghiên cứu của Google đã công bố bài báo khoa học đột phá “Attention Is All You Need” năm 2017, đề xuất mô hình Transformer đặt nền tảng lý thuyết vững chắc cho làn sóng AI này.

Đối thủ chế giễu Google. CEO OpenAI Sam Altman chê Google không có gu thẩm mỹ: “Tôi không thể không nghĩ về sự khác biệt thẩm mỹ giữa OpenAI và Google.” Cựu CEO Google cũng bất mãn với sự lười biếng của công ty: “Google luôn nghĩ rằng cân bằng giữa công việc và cuộc sống… quan trọng hơn việc chiến thắng đối thủ.” Hàng loạt khó khăn này khiến nhiều người nghi ngờ Google đã tụt lại trong cuộc đua AI.

Nhưng cuối cùng thay đổi cũng đã đến. Tháng 11, Google AI thế hệ thứ ba được ra mắt, nó vượt qua các đối thủ trên hầu hết các chỉ số benchmark, bao gồm cả OpenAI. Dữ liệu thử nghiệm cho thấy, trong phần lớn các bài test về kiến thức chuyên môn, suy luận logic, toán học và nhận diện hình ảnh, Google AI thế hệ ba đều đạt điểm số vượt trội. Chỉ duy nhất trong một bài kiểm tra năng lực lập trình, nó xếp thứ hai, kém hơn một chút.

The Wall Street Journal nhận định: “Có thể gọi đây là mô hình đỉnh cao thế hệ tiếp theo của nước Mỹ.” Bloomberg cho biết, Google đã thực sự thức tỉnh. Elon Musk, Sam Altman đều dành lời khen ngợi. Một số người dùng đùa rằng, đây chính là GPT-5 lý tưởng trong mắt Altman. CEO của nền tảng quản lý nội dung đám mây Box sau khi trải nghiệm sớm Google AI thế hệ ba cho biết, mức cải thiện hiệu suất lớn đến mức họ từng nghi ngờ phương pháp đánh giá của mình có sai sót.

CEO Salesforce nói rằng, ông đã dùng ChatGPT 3 năm, nhưng Google AI thế hệ ba chỉ cần hai giờ đã làm thay đổi hoàn toàn nhận thức của ông: “Holy shit… không thể quay lại được nữa. Đây đúng là một bước nhảy vọt về chất, khả năng suy luận, tốc độ, xử lý hình ảnh, video… tất cả đều sắc bén và nhanh nhạy hơn. Cảm giác thế giới lại một lần nữa bị đảo lộn.”

Tại sao Google AI thế hệ ba lại nổi bật như vậy? Người phụ trách dự án Google AI đăng bài giải thích: “Đơn giản thôi: cải thiện huấn luyện sơ cấp và hậu huấn luyện.” Một số phân tích cho rằng, mô hình này vẫn tuân theo logic Scaling Law – thông qua tối ưu hóa pre-training (như dữ liệu lớn hơn, phương pháp huấn luyện hiệu quả hơn, nhiều tham số hơn…), giúp tăng năng lực của mô hình.

Chip TPU xé toang pháo đài Nvidia

Một tháng trước, vốn hóa Nvidia vượt 5 ngàn tỷ USD, đam mê của thị trường dành cho trí tuệ nhân tạo đã đưa “nhà buôn vũ khí AI” này lên một tầm cao mới. Nhưng chip TPU mà Google AI thế hệ ba sử dụng đã tạo ra một vết nứt trên pháo đài kiên cố của Nvidia. The Economist trích dẫn dữ liệu từ công ty nghiên cứu Bernstein cho biết, GPU của Nvidia chiếm hơn 2/3 tổng chi phí máy chủ AI điển hình, trong khi chip TPU của Google chỉ có giá bằng 10% đến 50% chip Nvidia cùng hiệu năng.

Những khoản tiết kiệm này cộng dồn lại là rất đáng kể. Ngân hàng đầu tư Jefferies ước tính Google sẽ sản xuất khoảng 3 triệu con chip loại này vào năm sau, gần bằng một nửa sản lượng của Nvidia. Tháng trước, startup AI nổi tiếng Anthropic đã lên kế hoạch sử dụng quy mô lớn chip TPU của Google, với giá trị giao dịch được cho là hàng chục tỷ USD. Báo cáo ngày 25/11 cho biết, Meta cũng đang đàm phán, dự kiến trước năm 2027 sẽ áp dụng chip TPU trong trung tâm dữ liệu của mình với giá trị lên tới hàng tỷ USD.

Lịch sử của TPU có thể truy ngược hơn mười năm trước. Lúc đó, Google muốn nâng cao hiệu quả vận hành của tìm kiếm, bản đồ và dịch thuật nên bắt đầu nghiên cứu loại chip tăng tốc chuyên dụng dùng trong nội bộ. Từ năm 2018, họ bắt đầu bán TPU cho khách hàng điện toán đám mây. Sau đó, TPU cũng được dùng hỗ trợ phát triển AI nội bộ của Google. Trong quá trình nghiên cứu phát triển các mô hình như Google AI, đội AI và đội chip của Google tương tác chặt chẽ: AI đưa ra nhu cầu và phản hồi, đội chip dựa vào đó để tối ưu hóa TPU, từ đó lại nâng cao hiệu quả R&D AI.

Sự khác biệt cốt lõi giữa TPU và Nvidia GPU

Ưu thế chi phí: Giá TPU chỉ bằng 10% đến 50% chip Nvidia có hiệu năng tương đương

Chuyên dụng vs. Đa dụng: TPU thiết kế chuyên biệt cho tác vụ AI, GPU linh hoạt hơn nhưng chi phí cao hơn

Hiệu suất năng lượng: TPU hy sinh tính đa dụng để đổi lấy hiệu suất năng lượng cao hơn, khả năng tính toán trên mỗi đơn vị tiêu thụ điện vượt trội

Quy mô cung ứng: Google sẽ sản xuất khoảng 3 triệu chip vào năm sau, tương đương một nửa sản lượng Nvidia

TPU của Google là mạch tích hợp chuyên dụng (ASIC), là “chuyên gia”, thiết kế dành riêng cho các tác vụ tính toán nhất định, hy sinh phần nào tính linh hoạt và đa dụng để đổi lấy hiệu suất năng lượng cao hơn. Nvidia GPU thì giống như “tổng quát”, chức năng linh hoạt, khả năng lập trình mạnh, nhưng chi phí cao hơn.

Mô hình tích hợp dọc được Buffett đánh giá cao

Chip AI của Google trở thành một trong số ít lựa chọn thay thế cho chip Nvidia, điều này đã trực tiếp kéo giá cổ phiếu Nvidia giảm. Nvidia phải lên tiếng trấn an tâm lý thị trường trước làn sóng hoảng loạn do TPU gây ra. Họ “vui mừng trước thành công của Google”, nhưng nhấn mạnh Nvidia đã đi trước ngành một thế hệ, phần cứng của họ đa dụng hơn TPU và các loại chip chuyên biệt khác.

Google đang tận hưởng những ngày ngọt ngào, giá cổ phiếu của họ tăng ngược dòng trong cơn sốt AI. Công ty của Buffett đã mua vào cổ phiếu Google trong quý 3, Google AI thế hệ ba nhận được phản hồi tích cực, chip TPU khiến nhà đầu tư kỳ vọng, tất cả điều này đẩy Google lên một tầm cao mới. Trong một tháng trở lại đây, các cổ phiếu AI như Nvidia, Microsoft đều giảm hơn 10%, trong khi cổ phiếu Google đã tăng khoảng 16%. Hiện tại, với vốn hóa 3,86 ngàn tỷ USD, Google xếp thứ ba thế giới, chỉ sau Nvidia và Apple.

Các nhà phân tích gọi mô hình AI của Google là tích hợp dọc. Là một trong số ít “toàn stack tự sản xuất” trong giới công nghệ, Google kiểm soát toàn bộ chuỗi: triển khai chip TPU tự nghiên cứu trên Google Cloud, huấn luyện mô hình AI lớn của chính Google, và các mô hình này có thể nhúng liền mạch vào các mảng kinh doanh cốt lõi như tìm kiếm, YouTube… Ưu thế của mô hình này rất rõ: không phụ thuộc Nvidia, sở hữu chủ quyền năng lực tính toán hiệu quả cao, chi phí thấp.

Đây chính là điểm then chốt khiến Buffett đánh giá cao. Nhà tiên tri phố Wall luôn ưa chuộng những doanh nghiệp có “hào lũy” rộng, và mô hình tích hợp dọc của Google chính là hào lũy rộng nhất. Khi các công ty khác vẫn phải dựa vào Nvidia cung cấp năng lực tính toán, dựa vào OpenAI cung cấp mô hình, thì Google đã nắm trọn chuỗi từ chip đến mô hình đến ứng dụng. Sự chủ động này giúp Google có ưu thế rõ rệt về kiểm soát chi phí, đổi mới công nghệ và linh hoạt chiến lược.

Một mô hình khác phổ biến hơn là kiểu liên minh lỏng lẻo. Các ông lớn chia nhau vai trò, Nvidia phụ trách GPU, OpenAI, Anthropic… phát triển mô hình AI, các đại gia đám mây như Microsoft mua GPU của các hãng chip để vận hành các mô hình này. Trong mạng lưới này, không có đồng minh hay đối thủ tuyệt đối: hợp tác khi có thể, cạnh tranh khi cần.

Các “người chơi” hình thành cấu trúc “tuần hoàn”, dòng tiền luân chuyển khép kín giữa một số ít đại gia công nghệ. Ví dụ, OpenAI mạnh tay chi 300 tỷ USD mua năng lực tính toán từ Oracle, Oracle lại chi hàng chục tỷ mua chip Nvidia xây trung tâm dữ liệu, Nvidia lại đầu tư tối đa 100 tỷ USD cho OpenAI – với điều kiện họ tiếp tục dùng chip của Nvidia. Các nhà phân tích Morgan Stanley cảnh báo rằng, thông tin không minh bạch, nhà đầu tư khó xác định được rủi ro và lợi nhuận thực sự.

Lợi thế dòng tiền và nền tảng người dùng của Google

OpenAI hiện được định giá 500 tỷ USD, là startup có giá trị lớn nhất thế giới. Đây cũng là công ty tăng trưởng nhanh nhất lịch sử, doanh thu từ gần 0 năm 2022 dự kiến tăng vọt lên 13 tỷ USD năm nay, nhưng họ cũng dự báo, để đạt được trí tuệ nhân tạo tổng quát, vài năm tới sẽ phải “đốt” hơn 100 tỷ USD, đồng thời chi hàng trăm tỷ USD thuê máy chủ. Nói cách khác, họ vẫn cần tiếp tục huy động vốn.

Google có một lợi thế không thể xem nhẹ: hầu bao dày hơn. Báo cáo tài chính quý gần nhất của Google cho thấy doanh thu lần đầu vượt 100 tỷ USD, đạt 102,3 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ, lợi nhuận 35 tỷ USD, tăng 33% so với cùng kỳ. Dòng tiền tự do của công ty là 73 tỷ USD, chi tiêu vốn cho AI năm nay sẽ lên tới 90 tỷ USD. Họ cũng chưa cần lo lắng mảng tìm kiếm bị AI “ăn mòn”, tìm kiếm và quảng cáo vẫn tăng trưởng hai con số. Mảng đám mây phát triển mạnh mẽ, thậm chí OpenAI cũng thuê máy chủ của Google.

Ngoài khả năng tự tạo dòng tiền, Google còn nắm trong tay kho dữ liệu khổng lồ sẵn sàng phục vụ huấn luyện và tối ưu hóa mô hình, cũng như hạ tầng tính toán tự xây dựng mà OpenAI không thể sánh kịp. Ngày 14/11, Google công bố đầu tư 40 tỷ USD xây dựng trung tâm dữ liệu mới. Với thị phần tìm kiếm trên Internet chiếm khoảng 90% toàn cầu, Google nắm trong tay kênh cốt lõi để quảng bá mô hình AI của mình, có thể tiếp cận trực tiếp hàng tỷ người dùng.

Dù về lượng người dùng, ChatGPT vẫn vượt trội so với Google AI thế hệ ba, nhưng khoảng cách đang thu hẹp. Tháng 2 năm nay, số người dùng hoạt động hàng tuần của ChatGPT là 400 triệu, đến tháng này đã tăng lên 800 triệu. Google AI thế hệ ba công bố số liệu người dùng hàng tháng: tháng 7 có 450 triệu, đến tháng này tăng lên 650 triệu.

CEO Google Sundar Pichai gần đây chia sẻ trong một podcast rằng, các nhân viên Google nên tranh thủ ngủ bù. “Từ góc nhìn bên ngoài, có thể thời gian đó chúng tôi trông có vẻ im ắng hoặc đi sau, nhưng thực tế, chúng tôi đang củng cố tất cả các thành phần nền tảng, và trên nền tảng đó dốc toàn lực tiến lên phía trước.” Giờ đây, cục diện đã đảo ngược. Pichai nói: “Chúng ta đã đến điểm bùng phát.”