Động thái tăng lãi suất của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản cuối cùng cũng sắp diễn ra. Khi nền kinh tế này chuyển hướng sau nhiều năm duy trì lãi suất siêu thấp, tác động đến thị trường tiền mã hóa toàn cầu có thể sẽ vượt xa dự đoán của phần lớn mọi người.

Con đường truyền dẫn cốt lõi thực ra không phức tạp — trong hơn mười năm qua, dòng vốn quốc tế đã thực hiện các giao dịch chênh lệch lãi suất đồng yên với quy mô lên tới hàng nghìn tỷ USD, vay đồng yên gần như miễn phí, sau đó chuyển đổi sang USD để đầu tư vào các tài sản có lợi suất cao như BTC, ETH. Logic của cách làm này dựa trên hai yếu tố: đồng yên liên tục mất giá và lãi suất siêu thấp. Khi tăng lãi suất trở thành hiện thực, cả hai trụ cột này đồng thời sụp đổ: chi phí vay vốn tăng trực tiếp làm giảm biên lợi nhuận, đồng yên tăng giá đồng nghĩa với việc cần nhiều USD hơn để trả nợ. Khi không còn hoặc thậm chí âm chênh lệch lãi suất, làn sóng đóng vị thế là lựa chọn gần như tất yếu.

Đợt tăng lãi suất bất ngờ vào tháng 8 năm ngoái đã mang đến một lần “tập dượt” cho thị trường, khi đó BTC giảm mạnh trong một ngày khiến nhiều người trở tay không kịp. Nếu lần này thực sự bước vào chu kỳ tăng lãi suất, ảnh hưởng có thể sẽ mang tính hệ thống hơn:

Tầng đầu tiên là rút thanh khoản. Độ sâu thị trường từng được duy trì nhờ dòng vốn từ đồng yên sẽ nhanh chóng thu hẹp, lực mua yếu đi, biến động chắc chắn tăng mạnh.

Tầng thứ hai là phản ứng dây chuyền từ thanh lý đòn bẩy. Biến động tỷ giá cộng thêm giá coin giảm, các vị thế đòn bẩy cao sẽ kích hoạt làn sóng thanh lý dây chuyền, khiến đà giảm tự khuếch đại.

Tầng thứ ba là hiệu ứng tâm lý hoảng loạn. Là ngân hàng trung ương lớn cuối cùng chuyển hướng, việc Nhật tăng lãi suất đồng nghĩa tuyên bố chấm dứt hoàn toàn kỷ nguyên nới lỏng toàn cầu, dòng tiền tổ chức rất có thể sẽ ưu tiên rút khỏi tài sản rủi ro để phòng ngừa.

Tuy nhiên, nói đi cũng phải nói lại, những đợt giảm mạnh do yếu tố thanh khoản thường ít liên quan đến nền tảng ngành. Nếu chỉ là sự bán tháo do dòng tiền ngắn hạn, sau khi lực bán hoảng loạn được hấp thụ, đây có thể là cơ hội để phân bổ vào các tài sản chất lượng tốt. Lịch sử cho thấy, những cú sốc thanh khoản tương tự thường trở thành điểm vào lệnh tốt, quan trọng là có thể chịu được biến động trong quá trình đó và có đủ niềm tin vào chất lượng của tài sản chọn lựa.

Ở giai đoạn hiện tại, việc quan sát xu hướng tỷ giá đồng yên, các giao dịch lớn trên on-chain và dòng tiền vào ra tại các sàn giao dịch lớn có thể mang lại giá trị tham khảo cao hơn là chỉ chăm chăm nhìn bảng giá. Thị trường rồi sẽ cho câu trả lời, chỉ là vấn đề thời gian.