Kinh tế đơn giản như vậy thôi: Bắt đầu từ ví tiền của bạn

Kinh tế là gì? Nói đơn giản, đó là chuỗi quy trình sản xuất, mua bán, phân phối và tiêu dùng. Bạn mua đồ, sếp trả lương, nhà máy sản xuất sản phẩm — tất cả đều đang thúc đẩy kinh tế vận hành.

Kinh tế do ai tạo thành?

Mỗi người chi tiêu đều là người tham gia kinh tế. Còn có người sản xuất, bán sản phẩm. Cá nhân, doanh nghiệp, chính phủ — tất cả đều tính. Các nhà kinh tế học chia người tham gia thành ba phần:

• Ngành thứ nhất: khai thác mỏ, trồng trọt, chặt cây — trực tiếp lấy tài nguyên từ tự nhiên
• Ngành thứ hai: gia công, sản xuất, chế tạo — biến nguyên liệu thô thành sản phẩm
• Ngành thứ ba: vận chuyển, quảng cáo, bán hàng và các ngành dịch vụ khác

Kinh tế vận hành như thế nào?

Kinh tế không phải là đường thẳng mà là một vòng tuần hoàn. Nó trải qua bốn giai đoạn:

1. Giai đoạn mở rộng → Thị trường trẻ trung, năng động, tỷ lệ thất nghiệp giảm, mọi người tự tin chi tiêu

2. Giai đoạn thịnh vượng → Kinh tế đạt đỉnh, công suất sử dụng tối đa, giá cả ngừng tăng, doanh nghiệp nhỏ bị sáp nhập hoặc biến mất

3. Giai đoạn suy thoái → Kỳ vọng chuyển xấu, chi phí tăng, nhu cầu giảm, cổ phiếu giảm giá, thất nghiệp tăng

4. Giai đoạn khủng hoảng → Thời điểm tồi tệ nhất, doanh nghiệp phá sản, tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt, thị trường chứng khoán lao dốc

Sau đó chu kỳ này lại bắt đầu lại.

Ba loại chu kỳ kinh tế

Chu kỳ mùa vụ (vài tháng): Mùa đông bán máy sưởi, mùa hè bán kem, chu kỳ ngắn nhất

Chu kỳ kinh tế (vài năm): Biến động do mất cân bằng cung cầu, phản ứng chậm, ảnh hưởng lớn, khó dự đoán

Chu kỳ cấu trúc (vài chục năm): Thay đổi dài hạn do đổi mới công nghệ, ví dụ như cách mạng công nghiệp, phổ cập internet

Các yếu tố then chốt ảnh hưởng đến kinh tế

Chính sách của chính phủ → Thuế, chi tiêu, quyết định lãi suất đều có thể làm nóng hoặc hạ nhiệt nền kinh tế

Lãi suất → Lãi suất thấp = vay tiền rẻ = nhiều người vay tiêu dùng = kinh tế tăng trưởng; lãi suất cao thì ngược lại

Thương mại quốc tế → Nước A có dầu mỏ, nước B có lương thực, giao dịch với nhau cùng có lợi (nhưng có thể dẫn đến mất việc làm nội địa)

Vi mô vs Vĩ mô

• Vi mô: Tập trung vào cá nhân, doanh nghiệp, từng thị trường riêng lẻ (cung, cầu, giá cả)
• Vĩ mô: Tập trung vào cả quốc gia, toàn cầu (GDP, tỷ lệ thất nghiệp, tỷ giá, lạm phát)

Kinh tế nhìn thì phức tạp, thực ra cốt lõi chỉ có một: cung vs cầu. Bạn mua hàng (cầu), nhà sản xuất làm ra sản phẩm (cung), vòng tuần hoàn này thúc đẩy cả thế giới vận động.