DYOR: Quy Tắc Vàng Phân Biệt Người Chiến Thắng và Nạn Nhân trong Crypto

Nếu bạn mới tham gia vào crypto, chắc hẳn bạn đã nghe câu này: “DYOR” (Tự nghiên cứu). Đây không chỉ là một lời khuyên, mà còn là lá chắn bảo vệ bạn khỏi những kẻ lừa đảo.

Tại sao lại quan trọng đến vậy?

Sự thật phũ phàng: chỉ riêng tháng 5 năm 2023, các vụ lừa đảo DeFi đã chiếm đoạt $54 triệu đô. Fintoch đã chiếm đoạt 31,6 triệu đô với lời hứa lợi nhuận 1% mỗi ngày (rõ ràng là giả). Giao thức Jimbo trên Arbitrum? Rug pull 7,5 triệu đô. Dios Finance? $6 triệu đô bốc hơi.

Những kẻ lừa đảo dùng một kịch bản đơn giản: tạo ra FOMO (nỗi sợ bỏ lỡ), hứa hẹn làm giàu nhanh chóng rồi biến mất cùng tiền của bạn. Trong khi đó, bạn chỉ đọc hype trên mạng xã hội mà không kiểm chứng gì.

Checklist chống lừa đảo của bạn

1. White paper Đọc đề xuất của dự án. Nếu họ không thể giải thích vấn đề và giải pháp trong 5 phút, hãy nghi ngờ. So sánh với Bitcoin hoặc Ethereum để biết một white paper chuẩn phải như thế nào.

2. Ai là người đứng sau? Tìm hiểu về các nhà sáng lập trên LinkedIn. Họ có kinh nghiệm trong crypto không? Danh tiếng có sạch không? Nếu CEO hóa ra là “diễn viên thuê” (như Fintoch), tạm biệt luôn.

3. Lợi thế cạnh tranh thực sự Điều gì khiến dự án khác biệt? Nếu câu trả lời là “tăng trưởng rất nhanh”, đó không phải khác biệt, đó là pump.

4. Số liệu thực tế Xem số người dùng thực, giao dịch mỗi ngày, mức độ ứng dụng thực tế. CryptoPanic và Chainalysis sẽ giúp bạn. Số liệu không biết nói dối.

5. Về pháp lý Kiểm tra dự án có bị cấm ở nước bạn không hoặc có hạn chế nào đang chờ xử lý không. Pháp lý là kẻ thù của các vụ lừa đảo.

Lợi ích của DYOR

Không chỉ giúp bạn tránh mất tiền. Khi nghiên cứu, bạn học hỏi. Bạn hiểu cách hệ sinh thái vận hành. Bạn giảm rủi ro bằng cách đa dạng hóa vào những dự án mà mình thực sự tin tưởng. Và khi tăng vốn đầu tư, bạn sẽ ngủ ngon hơn.

Năm 2023, các tổ chức lớn đổ bộ ào ạt. Điều đó đã thay đổi cuộc chơi: biến động khác, thanh khoản khác. Nếu không nghiên cứu ảnh hưởng vĩ mô, bạn sẽ bị thị trường nuốt chửng.

Kết luận

Bạn không cần phải là nhà kinh tế học. Bạn chỉ cần 2 tiếng đọc nghiêm túc trước khi xuống tiền. Hãy tự hỏi: Tôi có tin vào giải pháp này không? Có lợi thế thật không? Ai xây dựng nó? Có phù hợp quy định không?

Nếu không trả lời được, đừng mua. Có 10.000 đồng coin, luôn có cơ hội khác cho bạn.