Hướng dẫn hoàn chỉnh về lệnh chốt lời và cắt lỗ: Công cụ quản lý rủi ro mà người giao dịch spot nhất định phải biết

Khi giao dịch spot, điều đáng sợ nhất là đang lời thì lại lỗ ngược trở lại, hoặc lỗ nhỏ thành lỗ lớn. Lúc này bạn cần lệnh chốt lời (TP) và lệnh cắt lỗ (SL) để hỗ trợ. Nói đơn giản, một cái là “lời đủ thì chạy”, một cái là “lỗ không vượt qua mức này”.

Lệnh chốt lời/cắt lỗ so với các loại lệnh khác

Nhìn qua thì lệnh TP/SL, lệnh OCO, lệnh điều kiện có vẻ giống nhau, nhưng cách chiếm dụng vốn lại hoàn toàn khác biệt:

Điểm khác biệt này cực kỳ quan trọng. Nếu bạn eo hẹp về vốn, lệnh điều kiện sẽ linh hoạt hơn.

Dùng lệnh TP/SL như thế nào? Hai cách

Cách 1: Đặt lệnh TP/SL trực tiếp

Bạn có thể thiết lập riêng lẻ một lệnh TP hoặc SL, bao gồm giá kích hoạt, giá đặt lệnh và số lượng. Khi giá chạm tới giá kích hoạt, hệ thống sẽ tự động thực hiện lệnh giới hạn hoặc lệnh thị trường.

Chi tiết quan trọng:

• Lệnh thị trường khi kích hoạt sẽ khớp ngay lập tức, nhưng bạn không được giá tốt nhất
• Lệnh giới hạn sau khi kích hoạt sẽ vào sổ lệnh xếp hàng, có thể bị “kẹt” không khớp

Ba trường hợp thường gặp:

Trường hợp 1: BTC từ 20000U rớt xuống 19000U thì bán ngay (lệnh cắt lỗ thị trường)

• Giá kích hoạt: 19000U
• Khi kích hoạt sẽ bán ngay theo giá thị trường tốt nhất
• Tốc độ nhanh, nhưng có thể bị trượt giá

Trường hợp 2: BTC từ 20000U tăng lên 21000U thì đặt mua 21000U (lệnh chốt lời giới hạn)

• Giá kích hoạt: 21000U
• Khi kích hoạt sẽ đặt lệnh mua 21000U vào sổ lệnh
• Đợi giá giảm về 21000U mới khớp

Trường hợp 3: BTC lên 21000U thì đặt bán 21000U (lệnh chốt lời giới hạn)

• Giá kích hoạt: 21000U
• Nếu lúc đó giá mua trên thị trường là 21050U, lệnh bán 21000U của bạn sẽ khớp ngay ở 21050U (giá tốt hơn)
• Nếu giá giảm xuống dưới 21000U, lệnh sẽ nằm chờ trong sổ lệnh

Cách 2: Lệnh mua + thiết lập trước TP/SL (lệnh kết hợp)

Cách này cao tay hơn — bạn đặt trước một lệnh mua giới hạn, đồng thời cài sẵn lệnh chốt lời và cắt lỗ, khi lệnh mua khớp thì TP và SL sẽ tự động kích hoạt. Đây chính là logic của lệnh OCO: hai lệnh ràng buộc lẫn nhau, chỉ cần một lệnh được kích hoạt, lệnh còn lại sẽ tự động hủy.

Ví dụ thực chiến:

Trader A thao tác:

• Đặt lệnh mua 1BTC giá 40000U
• Cài sẵn lệnh chốt lời: giá lên 50000U thì bán ra ở 50500U
• Cài sẵn lệnh cắt lỗ: giá xuống 30000U thì bán thị trường

Kết quả:

• Nếu BTC lên 50000U → lệnh chốt lời kích hoạt, bán ra ở 50500U, lệnh cắt lỗ tự động hủy
• Nếu BTC xuống 30000U → lệnh cắt lỗ kích hoạt, bán thị trường cắt lỗ, lệnh chốt lời tự động hủy

Những lưu ý bắt buộc phải biết

⚠️ Lệnh giới hạn có thể không khớp: Sau khi kích hoạt không đồng nghĩa chắc chắn sẽ khớp, còn phụ thuộc vào thanh khoản của sổ lệnh. Nếu giá đảo chiều quá nhanh, lệnh giới hạn của bạn có thể không bán được.

⚠️ Chiếm dụng vốn: Lệnh TP/SL sẽ chiếm dụng vốn ngay khi đặt, không như lệnh điều kiện chờ kích hoạt mới tạm giữ vốn.

⚠️ Giới hạn giá: Hệ thống sẽ giới hạn biên độ lệch giá của TP/SL (ví dụ không vượt quá ±3% so với giá kích hoạt), để tránh lệnh bị “đâm thủng”.

⚠️ Khối lượng tối thiểu: Nếu sau khi khớp lệnh mà số dư còn lại không đủ mức giao dịch tối thiểu, lệnh TP/SL có thể không thực hiện được.

Tóm lại: TP/SL là bài học bắt buộc trong quản lý rủi ro. Lệnh thị trường nhanh nhưng đắt, lệnh giới hạn rẻ nhưng có thể bị treo. Thực tế thường dùng kiểu mua + TP/SL kết hợp, khóa rủi ro chỉ với một bước.