Nửa năm sau nâng cấp Dencun: Thực trạng thực sự của Ethereum L2

Bạn còn nhớ bản nâng cấp Dencun vào tháng 3 năm ngoái không? Lúc đó cộng đồng crypto bàn tán khá sôi nổi, nào là chi phí L2 sẽ giảm mạnh, ETH sẽ cất cánh. Giờ nên nhìn lại xem, đợt nâng cấp này thực sự đã thay đổi điều gì.

Trọng tâm nâng cấp: EIP-4844 thực chất đã làm gì

Nói đơn giản, điểm nhấn của nâng cấp Dencun là EIP-4844 (giao dịch Blob). Cơ chế này mở ra một “kênh riêng” cho L2 đăng dữ liệu lên mainnet — không gian lưu trữ Blob. Nói dễ hiểu: trước đây L2 phải ghi dữ liệu giao dịch lên Ethereum với phí rất cao; giờ có Blob rồi, chi phí giảm xuống chỉ còn 1/1000 so với trước.

Nghe thì rất ấn tượng, nhưng phải xem hiệu quả thực tế ra sao.

Hiệu quả sau nửa năm

Chi phí thực sự giảm

• Các L2 lớn như Optimism, Arbitrum phí giao dịch giảm thực sự 50-80%
• Nhưng con số “1/1000” chỉ là trong điều kiện lý tưởng, thực tế biến động khá lớn do phụ thuộc nhu cầu Blob

Hệ sinh thái sôi động hơn

• Phí gas thấp kích thích nhu cầu giao dịch tần suất cao (giao dịch DeFi, thao tác on-chain game)
• Số lượng dự án hệ sinh thái OP Stack tăng lên, nhưng TVL không tăng mạnh như kỳ vọng
• Các L2 dạng ZK (StarkNet, zkSync) thu hút nhiều lập trình viên hơn, nhưng tốc độ người dùng chuyển đổi còn chậm

Phản ứng nhà đầu tư không mấy nổi bật

• Token L2 như OP, ARB tuy có tin tốt nhưng mức tăng không quá ấn tượng
• Dòng tiền lớn lại chú ý tới BTC ETF và concept AI, cải tiến hệ thống Ethereum khó trở thành tâm điểm thị trường

Vấn đề vẫn còn

1. Giới hạn dung lượng Blob: Tuy rẻ hơn, nhưng không gian đăng Blob vẫn có hạn, lúc cao điểm vẫn phải xếp hàng

2. Trải nghiệm người dùng phân hóa: Người dùng nhỏ lẻ thực sự được lợi, nhưng trader tần suất cao và cá mập vẫn dùng CEX, chưa thực sự lên L2

3. Hiệu ứng phân mảnh L2: Nâng cấp giúp mọi L2 đều rẻ hơn, nhưng lại khiến hệ sinh thái càng phân mảnh, người dùng khó lựa chọn

Nhìn về phía trước

Nâng cấp Dencun không phải cú lội ngược dòng, mà giống như “kịp thời cắt lỗ”. Nó thực sự giải quyết được vấn đề chi phí đau đầu nhất của L2, nhưng Ethereum cần xác định lại vai trò của mình trong các câu chuyện mới như AI, RWA — đó mới là mấu chốt.

Nếu bạn quan tâm hệ sinh thái Layer2, thực trạng sau nâng cấp Dencun là: vấn đề chi phí cơ bản đã giải quyết, bước cạnh tranh tiếp theo sẽ nằm ở hệ sinh thái ứng dụng.