Kinh tế vận hành như thế nào? Đọc xong bài này bạn sẽ hiểu.

Question

Nói thật, kinh tế học nghe có vẻ phức tạp, nhưng thực ra nó chỉ là một vòng tuần hoàn: bạn tiêu tiền → thương nhân kiếm tiền → thương nhân tuyển người → công nhân có tiền → tiếp tục tiêu tiền. Đơn giản chỉ có vậy.

Bốn giai đoạn của nền kinh tế

Nếu bạn quan sát đủ lâu, bạn sẽ thấy kinh tế giống như tàu lượn siêu tốc, chia thành bốn giai đoạn:

Giai đoạn 1: Thời kỳ mở rộng — Sau khủng hoảng, mọi người đều đầy hy vọng. Tỷ lệ thất nghiệp giảm, lợi nhuận doanh nghiệp tăng, cổ phiếu tăng vọt. Lúc này mọi người tiêu xài mạnh tay, đầu tư nhiệt tình.

Giai đoạn 2: Thời kỳ thịnh vượng — Kinh tế ở đỉnh cao. Giá hàng hóa ổn định, năng lực sản xuất được khai thác tối đa. Điều thú vị là, mặc dù các chỉ số đẹp, nhưng người thông minh đã bắt đầu lo lắng.

Giai đoạn 3: Thời kỳ suy thoái — Điều xấu bắt đầu xuất hiện. Chi phí tăng, nhu cầu giảm, lợi nhuận doanh nghiệp lao dốc. Cổ phiếu giảm, thất nghiệp tăng, mọi người bắt đầu thắt lưng buộc bụng.

Giai đoạn 4: Thời kỳ khủng hoảng — Thời điểm đen tối nhất. Làn sóng doanh nghiệp phá sản, tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt, thị trường chứng khoán rối loạn. Nhưng thường đây cũng là dấu hiệu đáy sắp tới.

Ba loại chu kỳ kinh tế

Các chu kỳ kinh tế khác nhau về thời gian:

Chu kỳ theo mùa (vài tháng): Ví dụ nhu cầu sưởi ấm tăng vào mùa đông, doanh số nước giải khát tăng vào mùa hè
Chu kỳ kinh tế (vài năm): Do mất cân bằng cung cầu, thời gian phục hồi có thể kéo dài
Chu kỳ cơ cấu (vài chục năm): Thay đổi lâu dài do cách mạng công nghệ, tác động mạnh nhất

Điều gì ảnh hưởng sâu sắc nhất đến kinh tế

Chính sách của chính phủ — Chính phủ có thể kích thích hoặc làm nguội kinh tế thông qua thuế và chi tiêu. Muốn tăng trưởng? Giảm thuế hoặc tăng chi tiêu. Muốn hạ lạm phát? Làm ngược lại.

Lãi suất — Đây là yếu tố then chốt. Lãi suất thấp → vay tiền rẻ → mọi người vay tiền tiêu dùng và đầu tư → kinh tế cất cánh. Ngược lại thì kinh tế hạ nhiệt. Ở các nước phát triển, hầu như ai cũng sống nhờ vay mượn nên biến động lãi suất ảnh hưởng rất lớn.

Thương mại quốc tế — Hai quốc gia có thế mạnh riêng, giao thương với nhau đều có lợi. Nhưng vấn đề là, thương mại cũng khiến một số ngành bị mất việc làm.

Kinh tế vi mô vs kinh tế vĩ mô

Kinh tế vi mô = Nghiên cứu một thị trường, một doanh nghiệp, một người tiêu dùng. Tập trung vào cung-cầu, giá cả thay đổi thế nào.

Kinh tế vĩ mô = Nhìn toàn bộ quốc gia hoặc cả thế giới. Tập trung vào GDP, tỷ lệ thất nghiệp, tỷ lệ lạm phát, tỷ giá.

Nói đơn giản: vi mô nhìn chi tiết, vĩ mô nhìn tổng thể.

Kết luận

Kinh tế là sự tương tác giữa con người và tiền bạc. Mỗi lần bạn tiêu tiền là một lần bỏ phiếu, mỗi chính sách của chính phủ là một nước đi cờ. Hiểu được những điều này, bạn sẽ đưa ra quyết định thông minh hơn — dù là tiết kiệm, vay mượn hay đầu tư.