Hiệu ứng Matthew, lần đầu tiên được mô tả bởi nhà xã hội học Mỹ Robert Merton vào năm 1968, là một hiện tượng thú vị trong cộng đồng khoa học. Thuật ngữ này đề cập đến quá trình mà danh tiếng và sự công nhận của các nhà khoa học có xu hướng tích lũy và tăng cường theo thời gian.

Tên của hiệu ứng này bắt nguồn từ văn bản Kinh Thánh, cụ thể là từ Tin Mừng theo Matthêu. Ở chương 13 của sách này, chúng ta tìm thấy những câu đã trở thành nền tảng cho khái niệm này. Những ý tưởng tương tự cũng xuất hiện trong chương 25 của Tin Mừng theo Matthêu (câu 29) và trong chương 19 của Tin Mừng theo Luca (các câu 11-26).

Bản chất của hiệu ứng Matthew được phản ánh trong câu nói sau:

"Bởi vì ai có, thì sẽ được cho và sẽ gia tăng, còn ai không có, thì sẽ bị lấy đi ngay cả cái mà họ có."

Thật thú vị khi lưu ý rằng những suy nghĩ tương tự cũng có thể được tìm thấy trong tác phẩm cổ đại của Trung Quốc "Đạo Đức Kinh". Ở đó có nói: "Con đường của Trời - lấy đi từ những người dư dả và cho những người nghèo khó. Con đường của con người - ngược lại: lấy đi từ những người nghèo khó và trả lại cho những người dư dả."

Trong bối cảnh hiện đại, hiệu ứng Matthew thường được mô tả như nguyên tắc "người chiến thắng nhận tất cả." Hiện tượng này không chỉ được quan sát trong môi trường khoa học, mà còn ở các lĩnh vực khác của hoạt động con người, nơi danh tiếng và thành công đóng vai trò then chốt.

Do đó, hiệu ứng Matthew nhấn mạnh tầm quan trọng của thành công và sự công nhận ban đầu trong sự nghiệp khoa học, cho thấy cách mà những lợi thế nhỏ có thể biến thành sự khác biệt đáng kể về địa vị và ảnh hưởng của các nhà khoa học theo thời gian.