Lịch sử tiến hóa của Meme coin: Từ trò đùa đến sự chuyển mình của tài sản mã hóa hiện tượng
Bài viết này hệ thống hóa quá trình phát triển của meme coin, thông qua phân tích các trường hợp điển hình và tiết lộ logic giá trị độc đáo của nó: khác với tài sản tài chính truyền thống, giá trị cốt lõi của meme coin thể hiện dưới dạng "sức mạnh truyền bá văn hóa × sự đồng thuận của cộng đồng", chứ không hoàn toàn dựa vào công nghệ hoặc giá trị thực tiễn. Dựa trên các đặc điểm tiến hóa của nó, có thể phân chia thành ba giai đoạn phát triển chính:
1. Đột phá/Khởi đầu (2013-2016) - Tăng trưởng hoang dã, sóng lớn lọc cát
Loại hoa sớm nở tối tàn: Nhiệt độ ngắn hạn, thiếu sự tích lũy văn hóa, nhanh chóng biến mất. (Như Mooncoin, TIPS, Nyancoin)
Tướng quân luôn thắng: Biểu tượng văn hóa + Động lực cộng đồng, tồn tại lâu dài. (Như DOGE)
2. Ẩn mình/Bùng nổ (2017-2021) - Thời đại hợp đồng thông minh, meme coin đón nhận sự thay đổi chất lượng
Hình dạng sao băng: Được thúc đẩy bởi đầu cơ, bong bóng nhanh chóng vỡ. (Như UET, HOGE)
Hình thái sao băng: Mở rộng sinh thái, phá vỡ giới hạn. (Như ShibaSwap của SHIB)
Đột phá chuyển đổi: Thử nghiệm đổi mới, nhưng bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố hạn chế, tiến triển chậm. (Như kế hoạch vũ trụ của FLOKI, sự ràng buộc chuỗi công cộng của SAMO)
3. Lắng đọng/Tái cấu trúc (2022-2025) — Sự trỗi dậy của câu chuyện mới, thị trường bắt đầu tái cấu trúc
Loại giao dịch ngắn hạn: Dựa vào điểm nóng, rủi ro rất cao. (Như cơn sốt kể chuyện chính trị của TRUMP)
Động lực sinh thái: Dựa vào chuỗi công cộng, bùng nổ trong ngắn hạn. (Như WIF, BONK)
Đổi mới narraive: AI+Meme, đầu cơ khái niệm, khủng hoảng niềm tin. (Như GOAT)
Biểu tượng văn hóa: IP nổi tiếng, độ hot ngắn hạn. (Như MOODENG)
Meme coin sẽ tiếp tục phải đối mặt với thử thách cân bằng giữa "thổi phồng và thực chất", trong khi đổi mới công nghệ (như AI, DeFAI) và xây dựng cộng đồng sẽ trở thành những yếu tố then chốt. Mặc dù thị trường đang trải qua sự điều chỉnh, nhưng với tư cách là sản phẩm điển hình của nền kinh tế chú ý, meme coin vẫn sẽ duy trì vị trí và ảnh hưởng độc đáo của mình trong lĩnh vực tiền mã hóa.
Ôn lại lịch sử, điểm lại mạch lạc
Là một trong những sự tồn tại độc đáo nhất trong lĩnh vực mã hóa, meme coin vừa có thuộc tính văn hóa vừa có đặc điểm tài chính. Nhìn lại lịch sử của meme coin, cũng là nhìn lại lịch sử va chạm giữa văn hóa internet và đầu cơ tài chính.
Từ một trò đùa mỉa mai lúc đầu, đến một loại tiền ảo hiện đang chiếm vị trí của nó trên thị trường, meme coin đang nói với chúng ta bằng kinh nghiệm của nó rằng trong thời đại ngày nay, có lẽ sự cộng hưởng văn hóa và niềm tin cộng đồng có thể thúc đẩy việc tạo ra giá trị hơn là sách trắng kỹ thuật. Trong khi thế giới tài chính truyền thống vẫn đang cố gắng tạo ra giá trị mới, các đồng Meme đã định hình lại nhận thức của mọi người về chính "giá trị".
Trong thời đại mà mạng xã hội chiếm ưu thế, tốc độ và cách thức truyền bá thông tin đã thay đổi một cách căn bản. Một meme nổi tiếng trên Reddit hoặc Twitter có thể đạt được hàng trăm triệu lượt tiếp cận trên toàn cầu chỉ trong vài giờ, và sức mạnh của sự lan truyền virus này hiện đã được chuyển đổi trực tiếp thành giá trị tài chính. Meme coin, như một phương tiện hoàn hảo cho sự chuyển đổi này, đã viết nên câu chuyện và huyền thoại riêng của mình trên trục tọa độ theo đơn vị thời gian.
Động thổ/Đỉnh (2013-2016) - Khi thủy triều lên, thủy triều dũng cảm đứng đầu sóng; Nơi những con sóng lớn rửa cát, những người thất vọng lặng lẽ rời khỏi hiện trường
Thời kỳ này chứng kiến quá trình đổi mới nguyên thủy của meme coin từ con số không đến con số một, thể hiện một hệ sinh thái độc đáo tồn tại song song giữa sự phát triển hoang dã và sự chọn lọc tự nhiên. Lấy sự ra đời của DOGE vào tháng 12 năm 2013 làm điểm khởi đầu biểu tượng, cho đến năm 2016 khi công nghệ hợp đồng thông minh của Ethereum trở nên trưởng thành, tạo thành "kỷ nguyên sáng thế" nguyên thủy và chân thực nhất trong lịch sử phát triển của meme coin.
Về mặt kỹ thuật, trừ một vài trường hợp ngoại lệ, giai đoạn này của các đồng meme hầu như hoàn toàn dựa trên mã nguồn fork của Bitcoin hoặc Litecoin.
Về hiệu suất thị trường, dữ liệu lịch sử cho thấy, các đồng meme coin ra đời trong thời gian này có chu kỳ hoạt động trung bình chỉ 11,7 tháng, nhưng những đồng sống sót như DOGE lại thể hiện sức sống đáng kinh ngạc.
Về mặt vị trí lịch sử, ý nghĩa nền tảng của giai đoạn này không thể bị đánh giá thấp. Thực tế, lịch sử đã cho chúng ta thấy: sự đổi mới thực sự thường nảy sinh khi các quy tắc chưa được thiết lập, và giai đoạn 2013-2016, nơi vẫn chưa hình thành hệ thống, chính là nơi mà thế giới mã hóa tiền tệ đã giữ lại những gen nổi loạn và tinh thần đổi mới quý giá nhất.
Tích lũy/Bùng nổ (2017-2021) — Giữa những biến động của thủy triều, có những người khôn ngoan nắm bắt cơ hội; khi bão táp đổi thay, khiến những hùng mạnh thất bại.
Năm năm qua, thị trường đã chứng kiến sự biến chuyển của meme coin từ văn hóa ngách đến tài sản tài chính tiềm năng. Với sự phổ biến của tiêu chuẩn ERC-20 vào năm 2017 là điểm chuyển giao công nghệ, và đến năm 2021 khi SHIB lập kỷ lục về giá trị thị trường, meme coin đã hoàn thành sự chuyển biến từ "trò đùa trên mạng" thành "đối tượng đầu tư hiện tượng".
Về mặt công nghệ, sự trưởng thành của hợp đồng thông minh đã hoàn toàn tái cấu trúc logic phát hành của coin meme. Dựa trên dữ liệu trên chuỗi Ethereum, hầu hết các coin meme ra đời trong giai đoạn 2017-2021 đều chọn áp dụng tiêu chuẩn ERC-20 hoặc phụ thuộc vào các giao thức khác, giảm chi phí phát hành xuống dưới một phần nghìn (so với phát triển chuỗi độc lập hàng chục nghìn đô la). Sự dân chủ hóa công nghệ như một con dao hai lưỡi này đã sinh ra cơn sốt "mọi thứ đều có thể là meme", nhưng cũng đặt ra nguy cơ cạnh tranh đồng nhất.
Đồng thời, ở cấp độ tường thuật thị trường, vốn hóa thị trường của DOGE lần đầu tiên vượt quá 1 tỷ đô la vào tháng 12 năm 2017 và khối lượng giao dịch trong một ngày của lĩnh vực meme coin tổng thể vào đỉnh năm 2021 đã vượt quá 30 tỷ đô la, chiếm 12,3% toàn bộ thị trường tiền điện tử. Điều đáng chú ý là vòng đời của các đồng MEME ra đời ở giai đoạn này đã được cải thiện rất nhiều so với giai đoạn trước.
Nhưng cần lưu ý rằng không phải tất cả các meme coin đều có tỷ lệ sống sót cao hơn và chu kỳ sống lâu hơn, báo cáo nghiên cứu cho thấy, vào năm 2020, các dự án meme coin trung bình đều có sự ra đi mỗi tháng.
Trong suốt lịch sử của tiền điện tử, sự thay đổi sâu sắc nhất trong giai đoạn này nằm ở việc tái tạo nhận thức giá trị. Khi DOGE được đưa vào các sàn giao dịch chính thống vào năm 2021 và khi những người sáng lập SHIB ẩn danh nhưng có thể tận dụng hàng chục tỷ vốn hóa thị trường, tài chính truyền thống đã phải xem xét lại bản chất của meme coin - như được tiết lộ trong báo cáo nghiên cứu: "Cơ chế nắm bắt giá trị của các tài sản như Dogecoin về cơ bản chuyển đổi sự chú ý của mạng thành phí bảo hiểm thanh khoản". Sự thay đổi nhận thức này đã đặt nền móng quan trọng cho các thử nghiệm tài chính xã hội tiếp theo trong kỷ nguyên Web3.
Lắng đọng/Tái cấu trúc (2022-2025) - Khi cơn sóng lớn đã lùi, vàng thật mới hiện nguyên hình; Trong thời kỳ đại tranh, cục diện cuối cùng cũng trở nên rõ ràng.
Kể từ năm 2022, thị trường meme coin đã bắt đầu từ sự cuồng nhiệt chuyển sang sự điều chỉnh sâu sắc và lý tính. Với sự sụp đổ của Terra vào tháng 5 năm 2022 làm mốc phân chia, đến sự trỗi dậy của tiêu chuẩn BRC-20 vào năm 2023 như một bước ngoặt, hệ sinh thái meme coin đang trải qua một cuộc tái định giá giá trị tàn khốc nhưng cần thiết.
Theo thống kê, tổng giá trị thị trường của các đồng meme vào năm 2022 đã giảm 82%, nhưng các dự án hàng đầu như DOGE và SHIB vẫn giữ vị trí trong top 20 về giá trị thị trường. Một báo cáo mới chỉ ra rằng "97% các đồng coin meme đã chết". Báo cáo cũng chỉ ra rằng: "Các nền tảng blockchain khác nhau có tỷ lệ chết meme coin khác nhau. Base dẫn đầu với tỷ lệ chết 66,91%, tiếp theo là Solana với 54,03% và Ethereum với 36,59%."
Dù vậy, vẫn không thể xem nhẹ hoặc đoán định xem liệu meme coin đã đi đến hồi kết hay chưa. Thị trường tiền mã hóa từ trước đến nay luôn đầy biến số, meme coin là một trong những loại đặc trưng trong đó, càng khó khăn để đánh giá bằng cái nhìn thông thường.
Như các nhà phân tích thị trường đã nói: "Các dự án meme có thể huy động vốn sau năm 2023 đều phải chứng minh khả năng thu hút giá trị lâu dài vượt ra ngoài việc chỉ đơn giản là đầu cơ." Cũng có các nhà nghiên cứu chỉ ra: "Mùa đông này đang lọc bỏ những bong bóng đầu cơ, những gì còn lại sẽ là tài sản kỹ thuật số thực sự có sức bền văn hóa." Cấu trúc tương lai có thể chứng minh: những đồng meme coin có thể vượt qua các chu kỳ, cuối cùng sẽ trở thành cây cầu kết nối thế giới mã hóa với văn hóa đại chúng.
Phân khối tách rời, đào sâu chi tiết quan trọng
Đột phá/Khởi đầu (2013-2016)
Các loại coin trong giai đoạn này có thể được phân loại đại khái thành các nhóm sau dựa trên vòng đời / mức độ hoạt động của cộng đồng / sự biến đổi giá trị thị trường, v.v.
Hoa nở một lần
Trong hệ sinh thái lặp đi lặp lại nhanh chóng của tiền điện tử, được hỗ trợ bởi sự đổi mới, các dự án thiếu sức sống bền vững sẽ trở thành người qua đường. Họ có thể thu hút sự chú ý của thị trường vào một thời điểm nhất định, nhưng rốt cuộc sẽ rất khó để thoát khỏi quỹ đạo số phận của "chớp nhoáng trong chảo". Mặc dù nó rất đẹp khi nở nhưng rất khó để duy trì nhiệt độ của nó trong thời gian dài.
Mooncoin——một giấc mơ "đặt chân lên mặt trăng" chưa hoàn thành
Là một đồng meme giải trí với khẩu hiệu "Đi đến mặt trăng (To the Moon)", cuộc đời ngắn ngủi của nó lại không thể mang nổi tham vọng của một câu chuyện vĩ đại như vậy.
Nhìn lại quỹ đạo phát triển từ năm 2014 đến 2018 (cuối cùng commit trên GitHub của nó dừng lại vào năm 2018 (v1.8.0), hầu như đánh dấu sự tuyệt chủng thực sự của dự án), mooncoin có những màn trình diễn ban đầu có thể coi là ấn tượng: trong năm đầu tiên phát hành đã thiết lập kỷ lục tăng trưởng trên 300% trong một ngày; lượng thảo luận trong cộng đồng vượt quá 5000 bài mỗi tháng; hợp tác với các nền tảng trò chơi; thậm chí còn được gọi là "đồng coin đùa giỡn nghiêm túc nhất".
Tuy nhiên, những điểm nổi bật được theo sau bởi sự im lặng kéo dài: năm 2015, việc loại bỏ các sàn giao dịch lớn khiến giá trị thị trường giảm hơn 90%; Năm sau, các thành viên của nhóm phát triển ẩn danh thông báo "ngủ đông vô thời hạn"; Mãi đến năm 2018, dự án mới mở ra một sự trở lại ngắn ngủi - nhưng điều này không phải do sự đột phá của chính nó, mà là do hai yếu tố bên ngoài: thứ nhất, sự phục hồi tổng thể của thị trường tiền điện tử; Thứ hai, các sự kiện hàng không vũ trụ liên quan đã khơi dậy sự phổ biến của cộng đồng meme trực tuyến "To the Moon".
Thật đáng tiếc là Mooncoin đã không nắm bắt được cơ hội cuối cùng này. Nhóm phát triển tuyên bố sẽ tạo ra trò chơi metaverse "Căn cứ trên mặt trăng", nhưng cuối cùng bản trắng cũng không thể hiện thực hóa, thậm chí cái gọi là "trò chơi metaverse" chỉ là một video trình diễn. Sau đó, với việc Bitcoin sụt giảm 60% vào tháng 4 năm 2018, sự nhiệt tình của thị trường đã giảm sút, Mooncoin hoàn toàn biến mất khỏi sân khấu.
Fedoracoin (TIPS) - Một cuộc nhận thức "quý ông" nhỏ.
FedoraCoin (TIPS) ra đời vào ngày 22 tháng 12 năm 2013, với cốt lõi không nhằm vào thị trường đại chúng, mà chính xác nhắm đến nhóm văn hóa tiểu subculture "Fedora-wearing neckbeard" (những người đeo mũ Fedora). Sự định vị cực kỳ dọc này đã khiến nó nhanh chóng nổi tiếng trong các cộng đồng cụ thể trong giai đoạn đầu, nhưng cũng đặt ra nguy cơ hạn chế phát triển sau này.
Về mặt kỹ thuật, TIPS sử dụng thuật toán Scrypt khá phổ biến vào thời điểm đó, thiết kế hỗ trợ khai thác GPU khiến nó rất thân thiện với người dùng bình thường. Cấu trúc đơn giản và thực dụng này đã giúp nó nhanh chóng tích lũy được một nhóm người ủng hộ trung thành trong giai đoạn đầu.
Trong khi đó, chỉ sau hai tháng ra mắt, diễn đàn con r/Fedoracoin trên Reddit đã lập kỷ lục ấn tượng với số lượng thảo luận trong một ngày vượt quá 2000 bài viết, khiến nó một thời gian trở thành một trong những cộng đồng mã hóa meme sôi động nhất.
Tuy nhiên, thời gian tốt đẹp chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và TIPS sớm gặp phải tình thế tiến thoái lưỡng nan tương tự như Mooncoin. Do thiếu các kịch bản ứng dụng thực tế, dự án dựa trên các meme tiểu văn hóa này chưa bao giờ có thể vượt qua những hạn chế của các biểu tượng văn hóa. Kể từ năm 2015, khi các sàn giao dịch chính thống đã liên tiếp loại bỏ TIPS, tính thanh khoản của nó đã giảm xuống. Điều này có thể thấy từ định vị ban đầu của sản phẩm để phục vụ một nhóm tiểu văn hóa cụ thể, và mặc dù cách tiếp cận này phù hợp chính xác với đối tượng mục tiêu, nhưng bản chất thích hợp này cũng gây khó khăn cho việc mở rộng sang thị trường rộng lớn hơn và tiếp thị tiếp theo.
Mặc dù vào năm 2018, khi thị trường tiền mã hóa tổng thể phục hồi, giá TIPS đã từng phục hồi trong thời gian ngắn. Nhưng thật đáng tiếc, giống như mooncoin, TIPS không thể tận dụng cơ hội này để lội ngược dòng.
Trong khoảng thời gian từ 2014 đến 2016, FedoraCoin dần dần mất đi sự chú ý của thị trường. Đến cuối năm 2018, kho GitHub của TIPS dừng lại ở phiên bản v1.8.0, và giao dịch cuối cùng trên chuỗi được ghi nhận vào tháng 11. Năm 2019, dự án từng một thời huy hoàng này chính thức được đưa vào "danh sách đã chết".
Nó để lại cho thế giới mã hóa không chỉ là một ví dụ sống động về thí nghiệm văn hóa phụ, mà còn là một gương soi rõ bản chất của meme coin.
Nyancoin——một ánh sáng ngắn ngủi của "cầu vồng"
Là đồng meme coin thứ hai sau DOGE, Nyancoin ra mắt vào ngày 6 tháng 1 năm 2014 và chỉ sau một tháng đã có được danh hiệu "tiền mã hóa chính thức đầu tiên trong lịch sử", nhưng vẫn kém xa về sức ảnh hưởng trên thị trường so với đồng trước.
Về bản chất của dự án, khoảng cách này trước hết được phản ánh trong sự khác biệt về gen văn hóa: meme Nyan Cat mà Nyancoin dựa trên ít phổ biến và thâm nhập văn hóa hơn nhiều so với meme Shiba Inu của DOGE - hầu hết mọi người có thể chưa bao giờ nhìn thấy một con mèo cầu vồng trước khi họ tiếp xúc với hai loại tiền điện tử, nhưng hầu như tất cả chúng đều đã bị quẹt bởi Shiba Inu ma quỷ.
Ngoài ra, trong lĩnh vực ứng dụng và phương hướng phát triển, sự khác biệt trong nhận thức văn hóa này được thể hiện trực tiếp là Nyancoin thiếu đi một chút độ rộng và chiều sâu so với DOGE. DOGE đã xây dựng một hệ sinh thái ứng dụng đa chiều bao gồm thanh toán, thưởng, từ thiện, trong khi Nyancoin chủ yếu được sử dụng trong các ứng dụng giao dịch có phần đơn điệu hơn.
Còn về việc hỗ trợ từ bên ngoài, mức độ hoạt động của cộng đồng Nyancoin và lưu lượng từ bên ngoài đều không lý tưởng. Vòng luẩn quẩn này - sự hỗ trợ cộng đồng yếu kém dẫn đến sự phát triển của dự án kém cỏi, trong khi sự phát triển ngưng trệ lại càng làm suy yếu nhiệt huyết của cộng đồng - cuối cùng đã dẫn đến việc Nyancoin từng bước đi tới sự suy tàn.
Cộng đồng của Nyancoin chỉ có 1,5 nghìn người đăng ký và các bài đăng hoạt động cuối cùng là hai năm trước. Sự ngắt kết nối của cộng đồng này đã dẫn đến việc các nền tảng dữ liệu chính thống ngừng cập nhật dữ liệu thời gian thực của Nyancoin sau năm 2019, khi khối lượng giao dịch trong 24 giờ của nó đã dưới 10.000 đô la trong một thời gian dài và tính thanh khoản cạn kiệt và nó dần bị các sàn giao dịch hủy niêm yết. Trường hợp của Nyancoin đủ để xác nhận một quy luật thị trường tàn nhẫn: trong thời đại kinh tế chú ý, sự ban phước của IP hàng đầu thường mang tính quyết định hơn so với các đặc tính kỹ thuật của chính dự án.
kiểu tướng quân thường thắng
Dogecoin (DOGE)——một cuộc «cuồng nhiệt từ cơ sở» bất ngờ
Dogecoin, ra đời vào ngày 6 tháng 12 năm 2013, ban đầu chỉ là một sự parodia của văn hóa cuồng nhiệt Bitcoin do các lập trình viên Billy Markus và Jackson Palmer tạo ra, nhưng đã bất ngờ phát triển thành một hiện tượng meme kéo dài nhất trong lịch sử mã hóa tiền tệ. Hình ảnh chú chó Shiba Inu biểu trưng của nó bắt nguồn từ meme "Doge" nổi tiếng trên Internet vào năm 2013, và loại IP Internet vốn đã nổi tiếng này đã giúp nó nhanh chóng trở nên phổ biến trên các nền tảng như Reddit.
Và trong thiết kế ý tưởng và lý do thành lập, nó không giống như các đồng tiền mã hóa khác khi nhấn mạnh công nghệ phức tạp, tuyên bố công nghệ blockchain mang tính cách mạng hay hứa hẹn những tầm nhìn vĩ đại, mà là với một biểu tượng chú chó Shiba Inu ngốc nghếch, theo cách châm biếm nhất để xâm nhập vào lĩnh vực đang ngày càng điên cuồng vào thời điểm đó.
Nhìn lại vài đỉnh giá trị thị trường của DOGE, lần lượt là vào đầu năm 2021 do cơn sốt đầu tư từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ và sự thúc đẩy mạnh mẽ từ cộng đồng, giá trị thị trường đã tăng vọt lên 10 tỷ USD; vào tháng 5 cùng năm, dưới sự kêu gọi liên tục của người hâm mộ hàng đầu Elon Musk trên các nền tảng xã hội và hiệu ứng của chương trình "Saturday Night Live" (SNL), giá trị thị trường của DOGE đạt 80 tỷ USD.
Trong những năm tiếp theo, mặc dù mức độ phổ biến và giá của DOGE đã giảm, thậm chí bước vào chế độ giảm, nhưng xu hướng thị trường tổng thể tương đối ổn định, và nó vẫn duy trì một tầm ảnh hưởng và mức độ phổ biến nhất định trong lĩnh vực tiền điện tử. Cho đến ngày 12 tháng 11 năm 2024, Trump thông báo rằng Musk và Vivek Ramaswamy sẽ đồng lãnh đạo "Bộ Hiệu quả Chính phủ" (DOGE) mới được thành lập, với mục đích cắt giảm chi tiêu của chính phủ. Nhưng tên viết tắt chính thức của bộ phận mới này, "DOGE", hoàn toàn giống với tên mã của Dogecoin, một sự trùng hợp ngẫu nhiên đã làm dấy lên các cuộc thảo luận sôi nổi trong cộng đồng tiền điện tử. Mặc dù Musk sau đó đã làm rõ trên các nền tảng xã hội rằng cả hai không liên quan đến nhau, nhưng với phong cách diễn xuất nhất quán và sự ngưỡng mộ lâu dài dành cho DOGE, nhiều người tin rằng việc lựa chọn chữ viết tắt không phải là ngẫu nhiên.
Về sự trùng hợp tên gọi thú vị này, thị trường có nhiều cách hiểu khác nhau: có người suy đoán đây là cách mà Musk cố gắng xây dựng cầu nối giữa thị trường tiền mã hóa và sân khấu chính trị; cũng có người cho rằng điều này có thể là dấu hiệu cho sự hồi sinh sự quan tâm đến thị trường DOGE; dĩ nhiên, cũng có thể đúng như ông ấy đã nói, đây chỉ là một sự trùng hợp thú vị. Đằng sau sự kiện đặt tên đầy kịch tính này thực sự ẩn chứa ý định gì, có lẽ chỉ có thời gian mới có thể cho ra câu trả lời cuối cùng. Nhưng không thể phủ nhận rằng sự kiện này lại một lần nữa làm nổi bật vị trí độc đáo của DOGE trong văn hóa tiền mã hóa, cũng như mối quan hệ tinh tế, khó tách rời giữa Musk và DOGE.
Lịch sử phát triển của DOGE hoàn hảo thể hiện hai mặt của các đồng meme: một mặt, nó đã tạo ra một kỳ tích tài chính do những người dùng bình thường cùng thúc đẩy; mặt khác, nó cũng phơi bày rủi ro của việc các loại coin này dễ dàng trở thành công cụ đầu cơ.
Nhưng điều đáng ngưỡng mộ là ngay cả trong thời kỳ suy thoái của thị trường, DOGE vẫn duy trì khối lượng giao dịch hàng ngày hơn 1 tỷ đô la và thứ hạng vốn hóa thị trường của nó vẫn nằm trong top 10. Và hoạt động cộng đồng của nó vẫn mạnh mẽ một cách đáng kinh ngạc, và tôi tin rằng lợi thế này luôn có thể được chuyển đổi thành động lực thị trường vào những thời điểm quan trọng, và sau đó phản hồi lại để tạo thành một vòng tròn đạo đức.
Không thể phủ nhận rằng, loại tiền điện tử ban đầu được tạo ra như một trò đùa này, hiện đã trở thành một tồn tại độc đáo và lâu dài trong thế giới mã hóa.
Mặc dù trong thời kỳ này, các đồng meme thể hiện hai chu kỳ sống và trạng thái tồn tại hoàn toàn khác nhau, nhưng không thể phủ nhận rằng chúng đều có những thời kỳ huy hoàng riêng của mình. Mặc dù hiệu suất thị trường của đồng trước có thể không được hoành tráng và độ nổi tiếng cũng không bằng đồng sau, nhưng khi nhìn lại dòng thời gian phát triển của đồng meme, những dự án này vẫn để lại những dấu ấn rõ nét của thời đại, trở thành cột mốc quan trọng chứng kiến sự tiến hóa của văn hóa đồng meme. Quá trình thăng trầm của chúng không chỉ phản ánh sự khám phá liên tục của thị trường về mô hình đồng meme, mà còn cung cấp cho những người đi sau những bài học kinh nghiệm quý giá, để lại dấu ấn độc đáo của riêng mình trên bản đồ phát triển của tiền mã hóa.
Nằm im/Bùng nổ (2017-2021)
Vào năm 2017, các meme coin bắt đầu chuyển từ những đồng tiền chỉ là trò đùa sang phát triển hệ sinh thái phức tạp hơn, một số dự án cố gắng kết hợp các khái niệm mới như DeFi, NFT, nhưng vẫn chủ yếu dựa trên đầu cơ và cộng đồng. Theo tiêu chí phân loại đã đề cập trước đó, có thể chia các loại coin trong giai đoạn này thành các loại sau:
Sao băng chói sáng
Tương tự như loại "hoa nở ban đêm" đã đề cập trước đó, chúng đều có đường phát triển và xu hướng lịch sử gần như giống nhau - bùng nổ trong thời gian ngắn rồi nhanh chóng sụp đổ, sau đó vụt tắt như một ngôi sao băng. Các loại coin này thường phụ thuộc vào tâm lý đầu cơ và đỉnh cao nhiệt tình trong ngắn hạn, chứ không phải vào ứng dụng thực tế hay sự đồng thuận của cộng đồng.
Token Ethereum Vô Dụng (UET, 2017)
Được coi là trò lừa đảo trung thực nhất trong lịch sử mã hóa, UET được phát triển bởi "UselessEthereumToken" (vô danh) vào ngày 17 tháng 6 năm 2017, trong thời kỳ điên cuồng nhất của bong bóng ICO (phát hành token lần đầu), và trên trang web chính thức của nó đã tuyên bố: "Đây là một đồng token vô giá trị, việc mua nó chỉ là lãng phí tiền."
Đây rốt cuộc là tiếp thị phản quy tắc hay là tài trợ theo kiểu nghệ thuật hành vi? Đội ngũ dự án UET công khai thừa nhận rằng đồng mã hóa không có bất kỳ chức năng nào, không có đội ngũ, không có lộ trình, thậm chí phần FAQ trên trang web chính thức viết rằng: "Tại sao tôi phải mua đồng mã hóa này? - Bạn không cần."
Và biểu tượng của nó cũng làm sâu sắc và nặng nề thêm ý nghĩa châm biếm, thách thức sự bình thường như vậy, phá vỡ sự tồn tại của những định lý đã có, thật sự mang đến một ngã rẽ thú vị cho lĩnh vực mã hóa.
Với sự không che giấu "vô dụng" của mình, UET vẫn huy động được 310ETH (khoảng 93.000 USD vào thời điểm đó) trong vòng 48 giờ, trở thành một trong những trường hợp ICO kỳ quặc nhất trong lịch sử.
Và khi nói đến cơ chế token của nó, thiết kế của nó thậm chí còn trần trụi hơn "tự bùng nổ". Có thể nói đây là việc thực hiện 100% kinh tế học trung thực, tổng cung UET cố định ở mức 1 tỷ, không tăng phát, không tiêu hủy. Tất cả ETH huy động được đều được chuyển vào địa chỉ của nhà phát triển, không cam kết bất kỳ mục đích nào. Đồng thời, việc đóng gói công nghệ bằng không và những bất ngờ trên trang web đều không ngừng tăng cường hiệu ứng chương trình của bi kịch phi lý này: về mặt kỹ thuật, nó dựa trên tiêu chuẩn ERC-20 cơ bản nhất, không có chức năng hợp đồng thông minh, thậm chí không mở khóa hạn chế chuyển khoản.
Mặc dù thái độ không che giấu của UET gây sốc, nhưng phản ứng của thị trường không hoàn toàn tiêu cực. UET đã tìm thấy "tri âm" của mình trong thị trường và thu hút một nhóm người theo dõi. Trong giai đoạn đầu ra mắt, một số sàn giao dịch đã niêm yết UET vì tâm lý tò mò, giá đã tăng vọt 800% trong thời gian ngắn. Thậm chí có người dùng mạng đã phát động "thử thách UET" - xem ai có thể thuyết phục người khác tham gia với lý do hài hước nhất.
Nhưng rất nhanh chóng, sau khi cơn sốt đầu cơ ngắn ngủi kết thúc, UET cũng đã gặp phải cuộc khủng hoảng và những vấn đề của riêng mình. Đầu tiên là vào đầu năm 2018, các nhà nghiên cứu an ninh phát hiện ra rằng hợp đồng thông minh của UET có lỗ hổng chết người, sau đó lỗ hổng này đã bị khai thác, giá UET đã giảm mạnh và vốn hóa thị trường bị bốc hơi. Sau đợt thị trường gấu năm 2018, tính thanh khoản của UET đã cạn kiệt, cuối cùng vào năm 2020 được đánh dấu là "dự án thất bại".
Thành công phi lý này dường như cũng xác nhận đặc điểm phi lý mà thị trường mã hóa sở hữu - mặc dù UET rõ ràng tự phủ nhận, nhưng thị trường vẫn sẽ chi tiền cho những câu chuyện hão huyền. Khi "không có giá trị" cũng có thể trở thành điểm bán, thì thời kỳ cuồng nhiệt thuộc về lĩnh vực này mới chỉ bắt đầu.
Hoge Finance (HOGE, 2021) - một thí nghiệm giảm phát do cộng đồng điều khiển
HOGE, ra đời vào năm 2021 trên blockchain Ethereum, không nhằm mục đích cách mạng hóa công nghệ mới mà là xây dựng một nền kinh tế token độc đáo thông qua mô hình giảm phát và quản trị cộng đồng. Mỗi giao dịch tự động tiêu hủy 1% token, đồng thời phân bố 1% cho những người nắm giữ coin, cố gắng thúc đẩy sự tăng trưởng giá trị thông qua sự khan hiếm. Thiết kế này thực sự đã thu hút một lượng lớn nhà đầu tư nhỏ lẻ, khiến nó trở thành một trong những token cộng đồng sôi động nhất trong thời gian ngắn.
Không giống như các loại tiền điện tử khác, HOGE nhấn mạnh và thực hiện khái niệm và phương pháp "phi tập trung", cho phép các thành viên cộng đồng bỏ phiếu về hướng đi của dự án. Cách tiếp cận độc đáo dựa trên cộng đồng này đã thúc đẩy cộng đồng phát triển nhanh chóng và cho phép HOGE đạt được đủ sức hút trên thị trường tiền điện tử. Đồng thời, giống như DOGE đã làm, HOGE cũng đam mê hoạt động từ thiện và cam kết tài trợ cho các dự án phúc lợi động vật, điều này đã đưa nó trở lại để trở lại với nhiều sự nổi tiếng và ủng hộ. Và sự phổ biến và hỗ trợ này được phản ánh trực tiếp trong dữ liệu và cuộc thảo luận về HOGE đang hoạt động tích cực trên các diễn đàn tiền điện tử lớn và các nền tảng truyền thông xã hội.
Tuy nhiên, giống như nhiều dự án cùng loại khác, những hạn chế của HOGE nhanh chóng xuất hiện: mặc dù khởi đầu được khen ngợi, nhưng sự thiếu hụt các ứng dụng thực tế đã dẫn đến việc nó phụ thuộc lâu dài vào tâm lý đầu cơ, cuối cùng không thể vượt qua giới hạn của đồng meme, sau khi giá giảm đã xuất hiện tình trạng ảm đạm kéo dài.
Trong mùa đông thị trường năm 2022, giá HOGE đã giảm hơn 90% so với đỉnh điểm, tính thanh khoản dần thu hẹp. Mặc dù cộng đồng cố gắng thúc đẩy các chiêu trò tiếp thị như "kế hoạch không gian" để nâng cao sự nhiệt tình.
Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là lời chào mời hay đề nghị. Không cung cấp tư vấn về đầu tư, thuế hoặc pháp lý. Xem Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm để biết thêm thông tin về rủi ro.
21 thích
Phần thưởng
21
8
Chia sẻ
Bình luận
0/400
SleepyArbCat
· 06-16 21:31
bẫy cho dù tỉnh dậy cũng lười nhìn
Trả lời0
HashBandit
· 06-16 12:00
trở lại thời kỳ khai thác của tôi, doge chỉ là một trò đùa... nhìn nó bây giờ thật đáng thất vọng
Trả lời0
BloodInStreets
· 06-16 11:57
Cười chết, đồ ngốc mới đồ ngốc huyền thoại
Trả lời0
DefiPlaybook
· 06-16 11:57
Theo dữ liệu on-chain, tỷ lệ bọt là 49.2%
Trả lời0
TopEscapeArtist
· 06-16 11:54
Nhìn Thân nến mà thấy như chó rồi, quá lố.
Trả lời0
YieldWhisperer
· 06-16 11:53
cùng mẫu như cơn sốt meme năm 2017... chỉ cần xem
Trả lời0
GasFeeNightmare
· 06-16 11:42
Lại thức đến ba giờ sáng để theo dõi gas.
Trả lời0
GasOptimizer
· 06-16 11:34
Thật sự muốn xây dựng một cơ sở dữ liệu để thống kê tỷ lệ sống sót của meme mỗi năm, thực sự thấp đến mức đáng sợ.
Lịch sử tiến hóa của Meme coin: Quá trình phát triển hoàn chỉnh từ trò đùa trên mạng đến tài sản mã hóa hiện tượng.
Lịch sử tiến hóa của Meme coin: Từ trò đùa đến sự chuyển mình của tài sản mã hóa hiện tượng
Bài viết này hệ thống hóa quá trình phát triển của meme coin, thông qua phân tích các trường hợp điển hình và tiết lộ logic giá trị độc đáo của nó: khác với tài sản tài chính truyền thống, giá trị cốt lõi của meme coin thể hiện dưới dạng "sức mạnh truyền bá văn hóa × sự đồng thuận của cộng đồng", chứ không hoàn toàn dựa vào công nghệ hoặc giá trị thực tiễn. Dựa trên các đặc điểm tiến hóa của nó, có thể phân chia thành ba giai đoạn phát triển chính:
1. Đột phá/Khởi đầu (2013-2016) - Tăng trưởng hoang dã, sóng lớn lọc cát
Loại hoa sớm nở tối tàn: Nhiệt độ ngắn hạn, thiếu sự tích lũy văn hóa, nhanh chóng biến mất. (Như Mooncoin, TIPS, Nyancoin)
Tướng quân luôn thắng: Biểu tượng văn hóa + Động lực cộng đồng, tồn tại lâu dài. (Như DOGE)
2. Ẩn mình/Bùng nổ (2017-2021) - Thời đại hợp đồng thông minh, meme coin đón nhận sự thay đổi chất lượng
Hình dạng sao băng: Được thúc đẩy bởi đầu cơ, bong bóng nhanh chóng vỡ. (Như UET, HOGE)
Hình thái sao băng: Mở rộng sinh thái, phá vỡ giới hạn. (Như ShibaSwap của SHIB)
Đột phá chuyển đổi: Thử nghiệm đổi mới, nhưng bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố hạn chế, tiến triển chậm. (Như kế hoạch vũ trụ của FLOKI, sự ràng buộc chuỗi công cộng của SAMO)
3. Lắng đọng/Tái cấu trúc (2022-2025) — Sự trỗi dậy của câu chuyện mới, thị trường bắt đầu tái cấu trúc
Loại giao dịch ngắn hạn: Dựa vào điểm nóng, rủi ro rất cao. (Như cơn sốt kể chuyện chính trị của TRUMP)
Động lực sinh thái: Dựa vào chuỗi công cộng, bùng nổ trong ngắn hạn. (Như WIF, BONK)
Đổi mới narraive: AI+Meme, đầu cơ khái niệm, khủng hoảng niềm tin. (Như GOAT)
Biểu tượng văn hóa: IP nổi tiếng, độ hot ngắn hạn. (Như MOODENG)
Meme coin sẽ tiếp tục phải đối mặt với thử thách cân bằng giữa "thổi phồng và thực chất", trong khi đổi mới công nghệ (như AI, DeFAI) và xây dựng cộng đồng sẽ trở thành những yếu tố then chốt. Mặc dù thị trường đang trải qua sự điều chỉnh, nhưng với tư cách là sản phẩm điển hình của nền kinh tế chú ý, meme coin vẫn sẽ duy trì vị trí và ảnh hưởng độc đáo của mình trong lĩnh vực tiền mã hóa.
Ôn lại lịch sử, điểm lại mạch lạc
Là một trong những sự tồn tại độc đáo nhất trong lĩnh vực mã hóa, meme coin vừa có thuộc tính văn hóa vừa có đặc điểm tài chính. Nhìn lại lịch sử của meme coin, cũng là nhìn lại lịch sử va chạm giữa văn hóa internet và đầu cơ tài chính.
Từ một trò đùa mỉa mai lúc đầu, đến một loại tiền ảo hiện đang chiếm vị trí của nó trên thị trường, meme coin đang nói với chúng ta bằng kinh nghiệm của nó rằng trong thời đại ngày nay, có lẽ sự cộng hưởng văn hóa và niềm tin cộng đồng có thể thúc đẩy việc tạo ra giá trị hơn là sách trắng kỹ thuật. Trong khi thế giới tài chính truyền thống vẫn đang cố gắng tạo ra giá trị mới, các đồng Meme đã định hình lại nhận thức của mọi người về chính "giá trị".
Trong thời đại mà mạng xã hội chiếm ưu thế, tốc độ và cách thức truyền bá thông tin đã thay đổi một cách căn bản. Một meme nổi tiếng trên Reddit hoặc Twitter có thể đạt được hàng trăm triệu lượt tiếp cận trên toàn cầu chỉ trong vài giờ, và sức mạnh của sự lan truyền virus này hiện đã được chuyển đổi trực tiếp thành giá trị tài chính. Meme coin, như một phương tiện hoàn hảo cho sự chuyển đổi này, đã viết nên câu chuyện và huyền thoại riêng của mình trên trục tọa độ theo đơn vị thời gian.
Động thổ/Đỉnh (2013-2016) - Khi thủy triều lên, thủy triều dũng cảm đứng đầu sóng; Nơi những con sóng lớn rửa cát, những người thất vọng lặng lẽ rời khỏi hiện trường
Thời kỳ này chứng kiến quá trình đổi mới nguyên thủy của meme coin từ con số không đến con số một, thể hiện một hệ sinh thái độc đáo tồn tại song song giữa sự phát triển hoang dã và sự chọn lọc tự nhiên. Lấy sự ra đời của DOGE vào tháng 12 năm 2013 làm điểm khởi đầu biểu tượng, cho đến năm 2016 khi công nghệ hợp đồng thông minh của Ethereum trở nên trưởng thành, tạo thành "kỷ nguyên sáng thế" nguyên thủy và chân thực nhất trong lịch sử phát triển của meme coin.
Về mặt kỹ thuật, trừ một vài trường hợp ngoại lệ, giai đoạn này của các đồng meme hầu như hoàn toàn dựa trên mã nguồn fork của Bitcoin hoặc Litecoin.
Về hiệu suất thị trường, dữ liệu lịch sử cho thấy, các đồng meme coin ra đời trong thời gian này có chu kỳ hoạt động trung bình chỉ 11,7 tháng, nhưng những đồng sống sót như DOGE lại thể hiện sức sống đáng kinh ngạc.
Về mặt vị trí lịch sử, ý nghĩa nền tảng của giai đoạn này không thể bị đánh giá thấp. Thực tế, lịch sử đã cho chúng ta thấy: sự đổi mới thực sự thường nảy sinh khi các quy tắc chưa được thiết lập, và giai đoạn 2013-2016, nơi vẫn chưa hình thành hệ thống, chính là nơi mà thế giới mã hóa tiền tệ đã giữ lại những gen nổi loạn và tinh thần đổi mới quý giá nhất.
Tích lũy/Bùng nổ (2017-2021) — Giữa những biến động của thủy triều, có những người khôn ngoan nắm bắt cơ hội; khi bão táp đổi thay, khiến những hùng mạnh thất bại.
Năm năm qua, thị trường đã chứng kiến sự biến chuyển của meme coin từ văn hóa ngách đến tài sản tài chính tiềm năng. Với sự phổ biến của tiêu chuẩn ERC-20 vào năm 2017 là điểm chuyển giao công nghệ, và đến năm 2021 khi SHIB lập kỷ lục về giá trị thị trường, meme coin đã hoàn thành sự chuyển biến từ "trò đùa trên mạng" thành "đối tượng đầu tư hiện tượng".
Về mặt công nghệ, sự trưởng thành của hợp đồng thông minh đã hoàn toàn tái cấu trúc logic phát hành của coin meme. Dựa trên dữ liệu trên chuỗi Ethereum, hầu hết các coin meme ra đời trong giai đoạn 2017-2021 đều chọn áp dụng tiêu chuẩn ERC-20 hoặc phụ thuộc vào các giao thức khác, giảm chi phí phát hành xuống dưới một phần nghìn (so với phát triển chuỗi độc lập hàng chục nghìn đô la). Sự dân chủ hóa công nghệ như một con dao hai lưỡi này đã sinh ra cơn sốt "mọi thứ đều có thể là meme", nhưng cũng đặt ra nguy cơ cạnh tranh đồng nhất.
Đồng thời, ở cấp độ tường thuật thị trường, vốn hóa thị trường của DOGE lần đầu tiên vượt quá 1 tỷ đô la vào tháng 12 năm 2017 và khối lượng giao dịch trong một ngày của lĩnh vực meme coin tổng thể vào đỉnh năm 2021 đã vượt quá 30 tỷ đô la, chiếm 12,3% toàn bộ thị trường tiền điện tử. Điều đáng chú ý là vòng đời của các đồng MEME ra đời ở giai đoạn này đã được cải thiện rất nhiều so với giai đoạn trước.
Nhưng cần lưu ý rằng không phải tất cả các meme coin đều có tỷ lệ sống sót cao hơn và chu kỳ sống lâu hơn, báo cáo nghiên cứu cho thấy, vào năm 2020, các dự án meme coin trung bình đều có sự ra đi mỗi tháng.
Trong suốt lịch sử của tiền điện tử, sự thay đổi sâu sắc nhất trong giai đoạn này nằm ở việc tái tạo nhận thức giá trị. Khi DOGE được đưa vào các sàn giao dịch chính thống vào năm 2021 và khi những người sáng lập SHIB ẩn danh nhưng có thể tận dụng hàng chục tỷ vốn hóa thị trường, tài chính truyền thống đã phải xem xét lại bản chất của meme coin - như được tiết lộ trong báo cáo nghiên cứu: "Cơ chế nắm bắt giá trị của các tài sản như Dogecoin về cơ bản chuyển đổi sự chú ý của mạng thành phí bảo hiểm thanh khoản". Sự thay đổi nhận thức này đã đặt nền móng quan trọng cho các thử nghiệm tài chính xã hội tiếp theo trong kỷ nguyên Web3.
Lắng đọng/Tái cấu trúc (2022-2025) - Khi cơn sóng lớn đã lùi, vàng thật mới hiện nguyên hình; Trong thời kỳ đại tranh, cục diện cuối cùng cũng trở nên rõ ràng.
Kể từ năm 2022, thị trường meme coin đã bắt đầu từ sự cuồng nhiệt chuyển sang sự điều chỉnh sâu sắc và lý tính. Với sự sụp đổ của Terra vào tháng 5 năm 2022 làm mốc phân chia, đến sự trỗi dậy của tiêu chuẩn BRC-20 vào năm 2023 như một bước ngoặt, hệ sinh thái meme coin đang trải qua một cuộc tái định giá giá trị tàn khốc nhưng cần thiết.
Theo thống kê, tổng giá trị thị trường của các đồng meme vào năm 2022 đã giảm 82%, nhưng các dự án hàng đầu như DOGE và SHIB vẫn giữ vị trí trong top 20 về giá trị thị trường. Một báo cáo mới chỉ ra rằng "97% các đồng coin meme đã chết". Báo cáo cũng chỉ ra rằng: "Các nền tảng blockchain khác nhau có tỷ lệ chết meme coin khác nhau. Base dẫn đầu với tỷ lệ chết 66,91%, tiếp theo là Solana với 54,03% và Ethereum với 36,59%."
Dù vậy, vẫn không thể xem nhẹ hoặc đoán định xem liệu meme coin đã đi đến hồi kết hay chưa. Thị trường tiền mã hóa từ trước đến nay luôn đầy biến số, meme coin là một trong những loại đặc trưng trong đó, càng khó khăn để đánh giá bằng cái nhìn thông thường.
Như các nhà phân tích thị trường đã nói: "Các dự án meme có thể huy động vốn sau năm 2023 đều phải chứng minh khả năng thu hút giá trị lâu dài vượt ra ngoài việc chỉ đơn giản là đầu cơ." Cũng có các nhà nghiên cứu chỉ ra: "Mùa đông này đang lọc bỏ những bong bóng đầu cơ, những gì còn lại sẽ là tài sản kỹ thuật số thực sự có sức bền văn hóa." Cấu trúc tương lai có thể chứng minh: những đồng meme coin có thể vượt qua các chu kỳ, cuối cùng sẽ trở thành cây cầu kết nối thế giới mã hóa với văn hóa đại chúng.
Phân khối tách rời, đào sâu chi tiết quan trọng
Đột phá/Khởi đầu (2013-2016)
Các loại coin trong giai đoạn này có thể được phân loại đại khái thành các nhóm sau dựa trên vòng đời / mức độ hoạt động của cộng đồng / sự biến đổi giá trị thị trường, v.v.
Hoa nở một lần
Trong hệ sinh thái lặp đi lặp lại nhanh chóng của tiền điện tử, được hỗ trợ bởi sự đổi mới, các dự án thiếu sức sống bền vững sẽ trở thành người qua đường. Họ có thể thu hút sự chú ý của thị trường vào một thời điểm nhất định, nhưng rốt cuộc sẽ rất khó để thoát khỏi quỹ đạo số phận của "chớp nhoáng trong chảo". Mặc dù nó rất đẹp khi nở nhưng rất khó để duy trì nhiệt độ của nó trong thời gian dài.
Mooncoin——một giấc mơ "đặt chân lên mặt trăng" chưa hoàn thành
Là một đồng meme giải trí với khẩu hiệu "Đi đến mặt trăng (To the Moon)", cuộc đời ngắn ngủi của nó lại không thể mang nổi tham vọng của một câu chuyện vĩ đại như vậy.
Nhìn lại quỹ đạo phát triển từ năm 2014 đến 2018 (cuối cùng commit trên GitHub của nó dừng lại vào năm 2018 (v1.8.0), hầu như đánh dấu sự tuyệt chủng thực sự của dự án), mooncoin có những màn trình diễn ban đầu có thể coi là ấn tượng: trong năm đầu tiên phát hành đã thiết lập kỷ lục tăng trưởng trên 300% trong một ngày; lượng thảo luận trong cộng đồng vượt quá 5000 bài mỗi tháng; hợp tác với các nền tảng trò chơi; thậm chí còn được gọi là "đồng coin đùa giỡn nghiêm túc nhất".
Tuy nhiên, những điểm nổi bật được theo sau bởi sự im lặng kéo dài: năm 2015, việc loại bỏ các sàn giao dịch lớn khiến giá trị thị trường giảm hơn 90%; Năm sau, các thành viên của nhóm phát triển ẩn danh thông báo "ngủ đông vô thời hạn"; Mãi đến năm 2018, dự án mới mở ra một sự trở lại ngắn ngủi - nhưng điều này không phải do sự đột phá của chính nó, mà là do hai yếu tố bên ngoài: thứ nhất, sự phục hồi tổng thể của thị trường tiền điện tử; Thứ hai, các sự kiện hàng không vũ trụ liên quan đã khơi dậy sự phổ biến của cộng đồng meme trực tuyến "To the Moon".
Thật đáng tiếc là Mooncoin đã không nắm bắt được cơ hội cuối cùng này. Nhóm phát triển tuyên bố sẽ tạo ra trò chơi metaverse "Căn cứ trên mặt trăng", nhưng cuối cùng bản trắng cũng không thể hiện thực hóa, thậm chí cái gọi là "trò chơi metaverse" chỉ là một video trình diễn. Sau đó, với việc Bitcoin sụt giảm 60% vào tháng 4 năm 2018, sự nhiệt tình của thị trường đã giảm sút, Mooncoin hoàn toàn biến mất khỏi sân khấu.
Fedoracoin (TIPS) - Một cuộc nhận thức "quý ông" nhỏ.
FedoraCoin (TIPS) ra đời vào ngày 22 tháng 12 năm 2013, với cốt lõi không nhằm vào thị trường đại chúng, mà chính xác nhắm đến nhóm văn hóa tiểu subculture "Fedora-wearing neckbeard" (những người đeo mũ Fedora). Sự định vị cực kỳ dọc này đã khiến nó nhanh chóng nổi tiếng trong các cộng đồng cụ thể trong giai đoạn đầu, nhưng cũng đặt ra nguy cơ hạn chế phát triển sau này.
Về mặt kỹ thuật, TIPS sử dụng thuật toán Scrypt khá phổ biến vào thời điểm đó, thiết kế hỗ trợ khai thác GPU khiến nó rất thân thiện với người dùng bình thường. Cấu trúc đơn giản và thực dụng này đã giúp nó nhanh chóng tích lũy được một nhóm người ủng hộ trung thành trong giai đoạn đầu.
Trong khi đó, chỉ sau hai tháng ra mắt, diễn đàn con r/Fedoracoin trên Reddit đã lập kỷ lục ấn tượng với số lượng thảo luận trong một ngày vượt quá 2000 bài viết, khiến nó một thời gian trở thành một trong những cộng đồng mã hóa meme sôi động nhất.
Tuy nhiên, thời gian tốt đẹp chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và TIPS sớm gặp phải tình thế tiến thoái lưỡng nan tương tự như Mooncoin. Do thiếu các kịch bản ứng dụng thực tế, dự án dựa trên các meme tiểu văn hóa này chưa bao giờ có thể vượt qua những hạn chế của các biểu tượng văn hóa. Kể từ năm 2015, khi các sàn giao dịch chính thống đã liên tiếp loại bỏ TIPS, tính thanh khoản của nó đã giảm xuống. Điều này có thể thấy từ định vị ban đầu của sản phẩm để phục vụ một nhóm tiểu văn hóa cụ thể, và mặc dù cách tiếp cận này phù hợp chính xác với đối tượng mục tiêu, nhưng bản chất thích hợp này cũng gây khó khăn cho việc mở rộng sang thị trường rộng lớn hơn và tiếp thị tiếp theo.
Mặc dù vào năm 2018, khi thị trường tiền mã hóa tổng thể phục hồi, giá TIPS đã từng phục hồi trong thời gian ngắn. Nhưng thật đáng tiếc, giống như mooncoin, TIPS không thể tận dụng cơ hội này để lội ngược dòng.
Trong khoảng thời gian từ 2014 đến 2016, FedoraCoin dần dần mất đi sự chú ý của thị trường. Đến cuối năm 2018, kho GitHub của TIPS dừng lại ở phiên bản v1.8.0, và giao dịch cuối cùng trên chuỗi được ghi nhận vào tháng 11. Năm 2019, dự án từng một thời huy hoàng này chính thức được đưa vào "danh sách đã chết".
Nó để lại cho thế giới mã hóa không chỉ là một ví dụ sống động về thí nghiệm văn hóa phụ, mà còn là một gương soi rõ bản chất của meme coin.
Nyancoin——một ánh sáng ngắn ngủi của "cầu vồng"
Là đồng meme coin thứ hai sau DOGE, Nyancoin ra mắt vào ngày 6 tháng 1 năm 2014 và chỉ sau một tháng đã có được danh hiệu "tiền mã hóa chính thức đầu tiên trong lịch sử", nhưng vẫn kém xa về sức ảnh hưởng trên thị trường so với đồng trước.
Về bản chất của dự án, khoảng cách này trước hết được phản ánh trong sự khác biệt về gen văn hóa: meme Nyan Cat mà Nyancoin dựa trên ít phổ biến và thâm nhập văn hóa hơn nhiều so với meme Shiba Inu của DOGE - hầu hết mọi người có thể chưa bao giờ nhìn thấy một con mèo cầu vồng trước khi họ tiếp xúc với hai loại tiền điện tử, nhưng hầu như tất cả chúng đều đã bị quẹt bởi Shiba Inu ma quỷ.
Ngoài ra, trong lĩnh vực ứng dụng và phương hướng phát triển, sự khác biệt trong nhận thức văn hóa này được thể hiện trực tiếp là Nyancoin thiếu đi một chút độ rộng và chiều sâu so với DOGE. DOGE đã xây dựng một hệ sinh thái ứng dụng đa chiều bao gồm thanh toán, thưởng, từ thiện, trong khi Nyancoin chủ yếu được sử dụng trong các ứng dụng giao dịch có phần đơn điệu hơn.
Còn về việc hỗ trợ từ bên ngoài, mức độ hoạt động của cộng đồng Nyancoin và lưu lượng từ bên ngoài đều không lý tưởng. Vòng luẩn quẩn này - sự hỗ trợ cộng đồng yếu kém dẫn đến sự phát triển của dự án kém cỏi, trong khi sự phát triển ngưng trệ lại càng làm suy yếu nhiệt huyết của cộng đồng - cuối cùng đã dẫn đến việc Nyancoin từng bước đi tới sự suy tàn.
Cộng đồng của Nyancoin chỉ có 1,5 nghìn người đăng ký và các bài đăng hoạt động cuối cùng là hai năm trước. Sự ngắt kết nối của cộng đồng này đã dẫn đến việc các nền tảng dữ liệu chính thống ngừng cập nhật dữ liệu thời gian thực của Nyancoin sau năm 2019, khi khối lượng giao dịch trong 24 giờ của nó đã dưới 10.000 đô la trong một thời gian dài và tính thanh khoản cạn kiệt và nó dần bị các sàn giao dịch hủy niêm yết. Trường hợp của Nyancoin đủ để xác nhận một quy luật thị trường tàn nhẫn: trong thời đại kinh tế chú ý, sự ban phước của IP hàng đầu thường mang tính quyết định hơn so với các đặc tính kỹ thuật của chính dự án.
kiểu tướng quân thường thắng
Dogecoin (DOGE)——một cuộc «cuồng nhiệt từ cơ sở» bất ngờ
Dogecoin, ra đời vào ngày 6 tháng 12 năm 2013, ban đầu chỉ là một sự parodia của văn hóa cuồng nhiệt Bitcoin do các lập trình viên Billy Markus và Jackson Palmer tạo ra, nhưng đã bất ngờ phát triển thành một hiện tượng meme kéo dài nhất trong lịch sử mã hóa tiền tệ. Hình ảnh chú chó Shiba Inu biểu trưng của nó bắt nguồn từ meme "Doge" nổi tiếng trên Internet vào năm 2013, và loại IP Internet vốn đã nổi tiếng này đã giúp nó nhanh chóng trở nên phổ biến trên các nền tảng như Reddit.
Và trong thiết kế ý tưởng và lý do thành lập, nó không giống như các đồng tiền mã hóa khác khi nhấn mạnh công nghệ phức tạp, tuyên bố công nghệ blockchain mang tính cách mạng hay hứa hẹn những tầm nhìn vĩ đại, mà là với một biểu tượng chú chó Shiba Inu ngốc nghếch, theo cách châm biếm nhất để xâm nhập vào lĩnh vực đang ngày càng điên cuồng vào thời điểm đó.
Nhìn lại vài đỉnh giá trị thị trường của DOGE, lần lượt là vào đầu năm 2021 do cơn sốt đầu tư từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ và sự thúc đẩy mạnh mẽ từ cộng đồng, giá trị thị trường đã tăng vọt lên 10 tỷ USD; vào tháng 5 cùng năm, dưới sự kêu gọi liên tục của người hâm mộ hàng đầu Elon Musk trên các nền tảng xã hội và hiệu ứng của chương trình "Saturday Night Live" (SNL), giá trị thị trường của DOGE đạt 80 tỷ USD.
Trong những năm tiếp theo, mặc dù mức độ phổ biến và giá của DOGE đã giảm, thậm chí bước vào chế độ giảm, nhưng xu hướng thị trường tổng thể tương đối ổn định, và nó vẫn duy trì một tầm ảnh hưởng và mức độ phổ biến nhất định trong lĩnh vực tiền điện tử. Cho đến ngày 12 tháng 11 năm 2024, Trump thông báo rằng Musk và Vivek Ramaswamy sẽ đồng lãnh đạo "Bộ Hiệu quả Chính phủ" (DOGE) mới được thành lập, với mục đích cắt giảm chi tiêu của chính phủ. Nhưng tên viết tắt chính thức của bộ phận mới này, "DOGE", hoàn toàn giống với tên mã của Dogecoin, một sự trùng hợp ngẫu nhiên đã làm dấy lên các cuộc thảo luận sôi nổi trong cộng đồng tiền điện tử. Mặc dù Musk sau đó đã làm rõ trên các nền tảng xã hội rằng cả hai không liên quan đến nhau, nhưng với phong cách diễn xuất nhất quán và sự ngưỡng mộ lâu dài dành cho DOGE, nhiều người tin rằng việc lựa chọn chữ viết tắt không phải là ngẫu nhiên.
Về sự trùng hợp tên gọi thú vị này, thị trường có nhiều cách hiểu khác nhau: có người suy đoán đây là cách mà Musk cố gắng xây dựng cầu nối giữa thị trường tiền mã hóa và sân khấu chính trị; cũng có người cho rằng điều này có thể là dấu hiệu cho sự hồi sinh sự quan tâm đến thị trường DOGE; dĩ nhiên, cũng có thể đúng như ông ấy đã nói, đây chỉ là một sự trùng hợp thú vị. Đằng sau sự kiện đặt tên đầy kịch tính này thực sự ẩn chứa ý định gì, có lẽ chỉ có thời gian mới có thể cho ra câu trả lời cuối cùng. Nhưng không thể phủ nhận rằng sự kiện này lại một lần nữa làm nổi bật vị trí độc đáo của DOGE trong văn hóa tiền mã hóa, cũng như mối quan hệ tinh tế, khó tách rời giữa Musk và DOGE.
Lịch sử phát triển của DOGE hoàn hảo thể hiện hai mặt của các đồng meme: một mặt, nó đã tạo ra một kỳ tích tài chính do những người dùng bình thường cùng thúc đẩy; mặt khác, nó cũng phơi bày rủi ro của việc các loại coin này dễ dàng trở thành công cụ đầu cơ.
Nhưng điều đáng ngưỡng mộ là ngay cả trong thời kỳ suy thoái của thị trường, DOGE vẫn duy trì khối lượng giao dịch hàng ngày hơn 1 tỷ đô la và thứ hạng vốn hóa thị trường của nó vẫn nằm trong top 10. Và hoạt động cộng đồng của nó vẫn mạnh mẽ một cách đáng kinh ngạc, và tôi tin rằng lợi thế này luôn có thể được chuyển đổi thành động lực thị trường vào những thời điểm quan trọng, và sau đó phản hồi lại để tạo thành một vòng tròn đạo đức.
Không thể phủ nhận rằng, loại tiền điện tử ban đầu được tạo ra như một trò đùa này, hiện đã trở thành một tồn tại độc đáo và lâu dài trong thế giới mã hóa.
Mặc dù trong thời kỳ này, các đồng meme thể hiện hai chu kỳ sống và trạng thái tồn tại hoàn toàn khác nhau, nhưng không thể phủ nhận rằng chúng đều có những thời kỳ huy hoàng riêng của mình. Mặc dù hiệu suất thị trường của đồng trước có thể không được hoành tráng và độ nổi tiếng cũng không bằng đồng sau, nhưng khi nhìn lại dòng thời gian phát triển của đồng meme, những dự án này vẫn để lại những dấu ấn rõ nét của thời đại, trở thành cột mốc quan trọng chứng kiến sự tiến hóa của văn hóa đồng meme. Quá trình thăng trầm của chúng không chỉ phản ánh sự khám phá liên tục của thị trường về mô hình đồng meme, mà còn cung cấp cho những người đi sau những bài học kinh nghiệm quý giá, để lại dấu ấn độc đáo của riêng mình trên bản đồ phát triển của tiền mã hóa.
Nằm im/Bùng nổ (2017-2021)
Vào năm 2017, các meme coin bắt đầu chuyển từ những đồng tiền chỉ là trò đùa sang phát triển hệ sinh thái phức tạp hơn, một số dự án cố gắng kết hợp các khái niệm mới như DeFi, NFT, nhưng vẫn chủ yếu dựa trên đầu cơ và cộng đồng. Theo tiêu chí phân loại đã đề cập trước đó, có thể chia các loại coin trong giai đoạn này thành các loại sau:
Sao băng chói sáng
Tương tự như loại "hoa nở ban đêm" đã đề cập trước đó, chúng đều có đường phát triển và xu hướng lịch sử gần như giống nhau - bùng nổ trong thời gian ngắn rồi nhanh chóng sụp đổ, sau đó vụt tắt như một ngôi sao băng. Các loại coin này thường phụ thuộc vào tâm lý đầu cơ và đỉnh cao nhiệt tình trong ngắn hạn, chứ không phải vào ứng dụng thực tế hay sự đồng thuận của cộng đồng.
Token Ethereum Vô Dụng (UET, 2017)
Được coi là trò lừa đảo trung thực nhất trong lịch sử mã hóa, UET được phát triển bởi "UselessEthereumToken" (vô danh) vào ngày 17 tháng 6 năm 2017, trong thời kỳ điên cuồng nhất của bong bóng ICO (phát hành token lần đầu), và trên trang web chính thức của nó đã tuyên bố: "Đây là một đồng token vô giá trị, việc mua nó chỉ là lãng phí tiền."
Đây rốt cuộc là tiếp thị phản quy tắc hay là tài trợ theo kiểu nghệ thuật hành vi? Đội ngũ dự án UET công khai thừa nhận rằng đồng mã hóa không có bất kỳ chức năng nào, không có đội ngũ, không có lộ trình, thậm chí phần FAQ trên trang web chính thức viết rằng: "Tại sao tôi phải mua đồng mã hóa này? - Bạn không cần."
Và biểu tượng của nó cũng làm sâu sắc và nặng nề thêm ý nghĩa châm biếm, thách thức sự bình thường như vậy, phá vỡ sự tồn tại của những định lý đã có, thật sự mang đến một ngã rẽ thú vị cho lĩnh vực mã hóa.
Với sự không che giấu "vô dụng" của mình, UET vẫn huy động được 310ETH (khoảng 93.000 USD vào thời điểm đó) trong vòng 48 giờ, trở thành một trong những trường hợp ICO kỳ quặc nhất trong lịch sử.
Và khi nói đến cơ chế token của nó, thiết kế của nó thậm chí còn trần trụi hơn "tự bùng nổ". Có thể nói đây là việc thực hiện 100% kinh tế học trung thực, tổng cung UET cố định ở mức 1 tỷ, không tăng phát, không tiêu hủy. Tất cả ETH huy động được đều được chuyển vào địa chỉ của nhà phát triển, không cam kết bất kỳ mục đích nào. Đồng thời, việc đóng gói công nghệ bằng không và những bất ngờ trên trang web đều không ngừng tăng cường hiệu ứng chương trình của bi kịch phi lý này: về mặt kỹ thuật, nó dựa trên tiêu chuẩn ERC-20 cơ bản nhất, không có chức năng hợp đồng thông minh, thậm chí không mở khóa hạn chế chuyển khoản.
Mặc dù thái độ không che giấu của UET gây sốc, nhưng phản ứng của thị trường không hoàn toàn tiêu cực. UET đã tìm thấy "tri âm" của mình trong thị trường và thu hút một nhóm người theo dõi. Trong giai đoạn đầu ra mắt, một số sàn giao dịch đã niêm yết UET vì tâm lý tò mò, giá đã tăng vọt 800% trong thời gian ngắn. Thậm chí có người dùng mạng đã phát động "thử thách UET" - xem ai có thể thuyết phục người khác tham gia với lý do hài hước nhất.
Nhưng rất nhanh chóng, sau khi cơn sốt đầu cơ ngắn ngủi kết thúc, UET cũng đã gặp phải cuộc khủng hoảng và những vấn đề của riêng mình. Đầu tiên là vào đầu năm 2018, các nhà nghiên cứu an ninh phát hiện ra rằng hợp đồng thông minh của UET có lỗ hổng chết người, sau đó lỗ hổng này đã bị khai thác, giá UET đã giảm mạnh và vốn hóa thị trường bị bốc hơi. Sau đợt thị trường gấu năm 2018, tính thanh khoản của UET đã cạn kiệt, cuối cùng vào năm 2020 được đánh dấu là "dự án thất bại".
Thành công phi lý này dường như cũng xác nhận đặc điểm phi lý mà thị trường mã hóa sở hữu - mặc dù UET rõ ràng tự phủ nhận, nhưng thị trường vẫn sẽ chi tiền cho những câu chuyện hão huyền. Khi "không có giá trị" cũng có thể trở thành điểm bán, thì thời kỳ cuồng nhiệt thuộc về lĩnh vực này mới chỉ bắt đầu.
Hoge Finance (HOGE, 2021) - một thí nghiệm giảm phát do cộng đồng điều khiển
HOGE, ra đời vào năm 2021 trên blockchain Ethereum, không nhằm mục đích cách mạng hóa công nghệ mới mà là xây dựng một nền kinh tế token độc đáo thông qua mô hình giảm phát và quản trị cộng đồng. Mỗi giao dịch tự động tiêu hủy 1% token, đồng thời phân bố 1% cho những người nắm giữ coin, cố gắng thúc đẩy sự tăng trưởng giá trị thông qua sự khan hiếm. Thiết kế này thực sự đã thu hút một lượng lớn nhà đầu tư nhỏ lẻ, khiến nó trở thành một trong những token cộng đồng sôi động nhất trong thời gian ngắn.
Không giống như các loại tiền điện tử khác, HOGE nhấn mạnh và thực hiện khái niệm và phương pháp "phi tập trung", cho phép các thành viên cộng đồng bỏ phiếu về hướng đi của dự án. Cách tiếp cận độc đáo dựa trên cộng đồng này đã thúc đẩy cộng đồng phát triển nhanh chóng và cho phép HOGE đạt được đủ sức hút trên thị trường tiền điện tử. Đồng thời, giống như DOGE đã làm, HOGE cũng đam mê hoạt động từ thiện và cam kết tài trợ cho các dự án phúc lợi động vật, điều này đã đưa nó trở lại để trở lại với nhiều sự nổi tiếng và ủng hộ. Và sự phổ biến và hỗ trợ này được phản ánh trực tiếp trong dữ liệu và cuộc thảo luận về HOGE đang hoạt động tích cực trên các diễn đàn tiền điện tử lớn và các nền tảng truyền thông xã hội.
Tuy nhiên, giống như nhiều dự án cùng loại khác, những hạn chế của HOGE nhanh chóng xuất hiện: mặc dù khởi đầu được khen ngợi, nhưng sự thiếu hụt các ứng dụng thực tế đã dẫn đến việc nó phụ thuộc lâu dài vào tâm lý đầu cơ, cuối cùng không thể vượt qua giới hạn của đồng meme, sau khi giá giảm đã xuất hiện tình trạng ảm đạm kéo dài.
Trong mùa đông thị trường năm 2022, giá HOGE đã giảm hơn 90% so với đỉnh điểm, tính thanh khoản dần thu hẹp. Mặc dù cộng đồng cố gắng thúc đẩy các chiêu trò tiếp thị như "kế hoạch không gian" để nâng cao sự nhiệt tình.