Dencun: Ethereum'da Her Şeyi Değiştirebilecek Güncelleme

Ethereum’da bir işlem yapmak sana $50 ya da daha fazlasına mal olduğu zamanı hatırlıyor musun? 13 Mart 2024’te Ethereum, Dencun’u başlattı ve oyun tamamen değişti.

Dencun tam olarak nedir?

Dencun, Cancun-Deneb yükseltmesi için sevimli bir takma ad. Buradaki önemli kısım ise EIP-4844, diğer adıyla Proto-Danksharding. Sıkıcı teknik detaylara girmeden: Bu güncelleme, temel olarak ağın daha fazla işlemi işleyebilmesini sağlayan ve gaz ücretlerini patlatmadan ölçeklendiren “blobs” (veri baloncukları) adı verilen bir şeyi tanıtıyor.

Şöyle düşün: Eskiden Ethereum iki şeritli bir otoyoldu ve milyonlarca araba geçmek istiyordu. Dencun, belirli türde trafik için özel şeritler ekliyor.

Cüzdanına Gerçek Etkisi

Verilen söz: Layer 2’de 10-100 kat daha ucuz komisyonlar, özellikle Arbitrum, Optimism ve Polygon’da.

Dencun’dan önce L2’deki rakamlar:

• Arbitrum’da ETH transferi: $0.24
• Polygon’da token değişimi (swap): $2.85

Dencun sonrası bu rakamlar dramatik şekilde düştü. Merkeziyetsiz uygulama geliştiricileri için bu, bir şeyler inşa ederken batmamak anlamına geliyor.

Komisyonlardan Fazlası: Neler Değişti?

1. İşlem hacmi (throughput) arttı: Ethereum, saniyede ~15 işlemden L2’ler ile potansiyel olarak 1.000 TPS’ye çıktı. Bu… çok daha hızlı.

2. Güvenlik güçlendirildi: EIP-6780, SELFDESTRUCT fonksiyonunu sınırlayarak akıllı kontratları daha iyi korudu.

3. Veri depolama optimize edildi: Blobs, daha verimli veri saklamayı mümkün kılıyor ve daha önce maliyet açısından imkansız olan yeni uygulamaların yolunu açıyor.

Daha Geniş Yol Haritası

Dencun son değil; bir basamak. Ethereum’un hedefi:

• Electra + Prague (yaklaşan yükseltme): Daha fazla optimizasyon için Verkle Trees’in uygulanması
• Tam Danksharding: Ethereum’un birden fazla shard’a bölüneceği ve her birinin işlemleri bağımsız olarak işleyeceği tam sürüm

Peki Ya Riskler?

Her şey güllük gülistanlık değil. Geçişte şunlar olabilir:

• Ağ adapte olurken geçici olarak dalgalı komisyonlar
• Bazı eski kontratlarla olası uyumsuzluklar
• Geliştiricilerin ve kullanıcıların bu yeni özellikleri gerçekten benimsemesine bağlılık

Senin İçin Ne Anlama Geliyor?

Ethereum’u düzenli kullanıyorsan:

• ✓ Daha ucuz işlemler
• ✓ Merkeziyetsiz uygulamalarda daha sorunsuz deneyim
• ✓ Kendini yormadan daha fazla likit staking seçeneği

Geliştiriciysen:

• ✓ Maliyetleri fazla dert etmeden inovasyon yapacak alan
• ✓ Uygulamaları ölçeklendirmek için daha iyi altyapı

Özet: Dencun, Ethereum’un tarihsel en büyük sorununu çözmeye yönelik ilk ciddi adımıydı: komisyonlar. Kusursuz değil, ama blockchain’in ölçeklenebilirliğine bakış açımızı önemli ölçüde değiştiriyor.